گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری (ره)

(33)



انسان به موجب یک نذر می‌تواند چیزی را بر خود واجب یا حرام کند، که در باب نذر به شرط رجحان می‌شود این کار را کرد؛ یا یک امر مباح یا مستحب را می‌تواند به موجب یک قسم بر خودش واجب کند، یا یک مکروه را بر خودش حرام کند و یا یک مباح را بر خودش حرام کند. مثلًا آدمی سیگار می‌کشد، مرتب تصمیم می‌گیرد که سیگار نکشد، نمی‌تواند، بعد قسم می‌خورد که برای مدت موقت یا برای همیشه سیگار نکشم. همین‏ قدر که قسم خورد، دیگر کشیدن سیگار بر او حرام می‌شود، یعنی اگر بخواهد بکشد باید کفاره بدهد؛ با یک تفاوت مختصری که در فقه میان نذر و عهد و قسم مطرح است

آشنایی با قرآن، ج 8(صفحه76)

گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری (ره)

(32)

اعتقاد به جاودانگی از امتیازات مکتب‌های الهی است و چنین اندیشه‌‏ای است که می‌تواند جهان را توجیه کند، زیرا لازمه مکتبهای مادی که به جاودانگی معتقد نیستند و انسان را همچون حبابی می‌دانند که پس از ترکیدن هیچ و فانی می‌گردد، پوچی‏‌گرایی و بدبینی به هستی است. این مطلب که ثمره طرز تفکر آنان است سخت آنها را ناراحت کرده و لذا بعضی از ماتریالیستها اخیراً نیرنگی به کار برده‌اند که بتوانند مکتب خود را از پوچی و هیچی نجات دهند.
می‌گویند درست است که فرد فانی می‌شود ولی از آنجا که جامعه در مسیر تکامل است این فرد راهش ادامه می‌یابد. اگر من و تو کشته شویم، از آنجا که راه ما جاوید است ما جاوید هستیم!
این‏گونه توجیهات، واضح است که دست و پایی است که آنها برای دفاع از فلسفه خودشان می‌‏زنند

آشنایی با قرآن، ج 2(صفحه72)

گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری (ره)

 
(31)

این نکته را باید متوجه باشیم که تربیت اسلامی تفاوتش با سایر تربیتها یکی در این است که اساس همه تربیتها را توحید قرار داده و کار را از نیت و اخلاص شروع کرده است و همین جهت است که اگر عمل، خوب اجرا شود اثر چندین برابر دارد. تمرین و عمل به طور کلی در همه کارها مؤثر است، چه تمرین مثبت و چه منفی، اما آن وقت اثر قاطع دارد که به نام خدا و برای خدا و با حضور قلب و اخلاص باشد

حج(صفحه86)

گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری (ره)
(30)
یکی از گناهان، استخفاف نماز یعنی سبک شمردن نماز است. نماز نخواندن یک گناه بزرگ است، و نماز خواندن اما نماز را خفیف شمردن، استخفاف کردن، بی‌اهمیت تلقی کردن ، گناه دیگری است

آزادی معنوی(صفحه86)

https://mehrabani.farsiblog.com/

گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری (ره)
(29)

هیچ می‌دانید که ما مسئول نماز خواندن خاندان خودمان، یعنی زن و فرزند خودمان هستیم یا نه؟ هر فردی از ما، هم مسئول نماز خودش است و هم مسئول نماز اهلش یعنی زن و بچه‌اش. خطاب به پیغمبر اکرم است: وَ أْمُرْ اهْلَک بِالصَّلوةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَیها [^2] ای پیامبر! خاندان خودت را به نماز امر کن و خودت هم بر نماز صابر باش. این اختصاص به پیامبر ندارد، همه ما به این امر موظف هستیم.
بچه‌ها را چه باید کرد؟ بچه‌ها را از کوچکی باید به نماز تمرین داد. دستور رسیده است که به بچه از هفت سالگی نماز تمرینی یاد بدهید. البته بچه هفت ساله نمی‌تواند نماز صحیح بخواند ولی صورت نماز را می‌تواند بخواند. از هفت سالگی می‌تواند به نماز عادت کند، چه پسر و چه دختر. یعنی همان اولی که بچه به دبستان می‌رود، باید نماز را در دبستان به او یاد بدهند، در خانواده هم باید به او یاد بدهند.
ولی این را توجه داشته باشید که یاد دادن و وادار کردن با زور نتیجه‌ای ندارد.
کوشش کنید که بچه‌‏تان از اول به نماز خواندن رغبت داشته باشد و به این کار تشویق بشود. به هر شکلی که می‌توانید موجبات تشویق بچه‌‏تان را فراهم کنید که با ذوق و شوق نماز بخواند؛ زیاد به او بارک الله بگویید، جایزه بدهید، اظهار محبت کنید که بفهمد وقتی نماز می‌خواند، بر محبت شما نسبت به او افزوده می‌شود. دیگر اینکه بچه را باید در محیطِ مشوّق نماز خواندن برد. به تجربه ثابت شده است که اگر بچه به مسجد نرود، اگر در جمع نباشد و نماز خواندن جمع را نبیند، به این کار تشویق نمی‌شود، چون اصلًا حضور در جمع مشوّق انسان است. آدم بزرگ هم‏ وقتی خودش را در جمع اهل عبادت می‌بیند، روح عبادت بیشتری پیدا می‌کند، بچه که دیگر بیشتر تحت تأثیر است. متأسفانه کم رفتن ما به مساجد و معابد و مجالس دینی و اینکه بچه‌ها کمتر در مجالس مذهبی شرکت می‌کنند، سبب می‌شود که اینها از ابتدا رغبت به عبادت پیدا نکنند ولی این برای شما وظیفه است

استاد مطهری، آزادی معنوی، ص106

https://mehrabani.farsiblog.com/

گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری (ره)
(28)

ما علی علیه السلام را که شیر خدا می‌دانیم، مرد خدا می‌دانیم، چون در دو جبهه از همه مردتر بود: یکی جبهه بیرونی، اجتماعی، میدان‌های مبارزه که هر پهلوانی را به خاک می‏‌افکند و از آن مهم‌تر، جبهه درون خودش که بر خودش مسلط بود؛ اراده‌‏اش بر هر میلی، بر هر شهوتی، بر هر اندیشه‏‌ای حاکم بود. این داستان که مولوی آن را در مثنوی آورده، چقدر از نظر مردی و قوّت اراده، فوق العاده است! چه تابلوی عالی و لطیفی است که یک جوان بیست و چهار پنج ساله، دشمن بسیار نیرومند خودش را به خاک افکنده است، می‌رود روی سینه‌اش می‏‌نشیند تا سرش را از بدن جدا کند. او به صورت علی علیه السلام تف می‌اندازد. طبعاً علی ناراحت می‌شود. موقتاً از بریدن سر او صرف نظر می‌کند. چند لحظه‌ای قدم می‌زند، بعد برمی‌گردد. دشمن می‌گوید: چرا رفتی؟ می‌گوید: برای اینکه اگر در آن حال سر تو را بریده بودم، به حکم خشم خودم بریده بودم نه برای انجام وظیفه‌ام و در راه هدفم و در راه خدا. اینقدر آدم بر خودش، بر اعصاب خودش، بر خشم خودش، بر رضای خودش مسلط باشد!

آزادی معنوی(صفحه237)

گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری (ره)

(27)

امام(صادق علیه السلام) نفرمود که شفاعت ما به مردمی که نماز نمی‌خوانند نمی‌رسد؛ آن که تکلیفش خیلی روشن است،

بلکه فرمود به کسانی که نماز را سبک می‌شمارند.

یعنی چه نماز را سبک می‌شمارند؟ یعنی وقت و فرصت دارد، می‌تواند نماز خوبی با آرامش بخواند ولی نمی‌خواند. نماز ظهر و عصر را تا نزدیک غروب نمی‌خواند، نزدیک غروب که شد یک وضوی سریعی می‌گیرد و بعد با عجله یک نمازی می‌خواند و فوراً مهرش را می‌گذارد آن طرف؛ نمازی که نه مقدمه دارد نه مؤخره، نه آرامش دارد و نه حضور قلب.

آزادی معنوی (صفحه86)

گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری

(26)

در عیون اخبار الرضا از قول امام رضا علیه السلام نقل شده که از امام جعفرصادق علیه السلام پرسیدند چه سرّی است که قرآن هرچه زمان بیشتر بر او می‌گذرد و هرچه بیشتر تلاوت می‌شود بر طراوت و تازگی‏‌اش افزوده می‌گردد؟ امام فرمود: لِانَّ الْقُرْآنَ لَمْ‏ ینْزَلْ لِزَمانٍ دونَ زَمانٍ وَ لِناسٍ دونَ ناسٍ‏ برای اینکه قرآن تنها برای یک زمان و نه زمان دیگر، و برای یک مردم و نه مردم دیگر، نازل نشده، بلکه برای همه زمانها و همه مردم نازل شده است. فرودآورنده، آن را طوری ساخته است که در هر زمان با وجود همه اختلافهایی که در طرز فکر و در معلومات و وسعت اندیشه‌ها به چشم می‌خورد، باز هم قرآن بر زمانها و افکار پیشی می‌گیرد. در عین حال که در هر دوره مجهولاتی برای خوانندگان در بر دارد، اما آنقدر معانی و مفاهیم قابل درک و استناد نیز عرضه می‌کند که ظرفیت زمانه را اشباع می‌سازد.

آشنایی با قرآن، ج 1(صفحه29)

گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری

(26)

در عیون اخبار الرضا از قول امام رضا علیه السلام نقل شده که از امام جعفرصادق علیه السلام پرسیدند چه سرّی است که قرآن هرچه زمان بیشتر بر او می‌گذرد و هرچه بیشتر تلاوت می‌شود بر طراوت و تازگی‏‌اش افزوده می‌گردد؟ امام فرمود: لِانَّ الْقُرْآنَ لَمْ‏ ینْزَلْ لِزَمانٍ دونَ زَمانٍ وَ لِناسٍ دونَ ناسٍ‏ برای اینکه قرآن تنها برای یک زمان و نه زمان دیگر، و برای یک مردم و نه مردم دیگر، نازل نشده، بلکه برای همه زمانها و همه مردم نازل شده است. فرودآورنده، آن را طوری ساخته است که در هر زمان با وجود همه اختلافهایی که در طرز فکر و در معلومات و وسعت اندیشه‌ها به چشم می‌خورد، باز هم قرآن بر زمانها و افکار پیشی می‌گیرد. در عین حال که در هر دوره مجهولاتی برای خوانندگان در بر دارد، اما آنقدر معانی و مفاهیم قابل درک و استناد نیز عرضه می‌کند که ظرفیت زمانه را اشباع می‌سازد.

آشنایی با قرآن، ج 1(صفحه29)

گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری

(25)

نماز توجه به خداست. توجه به غیر خدا شرک است ولی در عین حال به ما می‌گویند در نماز بگو السَّلامُ عَلَینا وَ عَلی‏ عِبادِاللهِ الصّالِحینَ‏ سلام بر ما، سلامت بر ما و بر جمیع بندگان شایسته خدا. اعلام صلح و صفا با همه بندگان صالح خدا می‌کنی. به قول امروزیها اعلام همزیستی مسالمت آمیز با همه افراد شایسته می‌کنی. در حال نماز می‌گویی من با هیچ بنده شایسته‌ای سر جنگ ندارم چون اگر با بنده شایسته‌ای سر جنگ داشته باشم، خود ناشایسته‌‏ام.
ممکن است بگویید: «السَّلامُ عَلَینا وَ عَلی‏ عِبادِاللهِ الصّالِحینَ‏ با روح عبادت- که حضور قلب به خداست- ارتباطی ندارد.» ولی در اسلام روح و پیکر عبادت با مسائل تربیتی آمیخته است. نماز ضمن اینکه مرکب تقرّب پروردگار است، مکتب تربیت هم هست. با اینکه از نظر مسائل معنوی هرچه انسان خودش و دیگران را فراموش کند بهتر است، اما از نظر اجتماعی فراموش نکردن دیگران لازم و ضروری است.

استاد مطهری، آزادی معنوی، ص101