امام علی علیه السلام

هنگامیکه مصیبت ها و حوادث پی در پی فرود آید ، آنگاه ارزش صبر آشکار شود

عند نزول المصائب و تعاقب النّوائب تظهر فضیلة الصّبر

غرر الحکم

• زمانی ارزش رفتار های اخلاقی آشکار خواهد شد که زمینه ی بروز آنها  ، آماده باشد ؛ اگر زمینه ای برای صبر کردن وجود نداشته باشد ، شکیبایی ورزیدن معنا پیدا نمی کند
• از طرفی وقتی انسان با شرایط دشواری روبرو می گردد ، در ابتدا لازم است خود را از شرایط دشوار خارج نموده  و به شرایط عادی برگردد ، پس از اینکه فردی تلاش نمود ولی سختی ها و دشواری ها همچنان پایدار بود ، در اینجا هست که وظیفه ، صبر است
• صبر در سختی های زندگی ، ارزشمند است چون با بی صبری ، شرایط سخت ، دشوار تر خواهد شد و خروج از بحران ، اتفاق نخواهد افتاد ، اما با صبر وتحمّل میتوان به دنبال راه برون رفت از مشکل بوده و شرایط سخت را قابل تحمّل تر نمود

امام علی علیه السلام

کسیکه بر خداوند توکل کند ، سختی ها برای او آسان شود

من توکل على الله تسهّلت له الصعاب

غرر الحکم

• انسان دارای محدویت های فراوانی است که با وجود آن ، برای رسیدن به اهداف خود ممکن است با مشکل مواجه شود
• از طرفی از آینده با خبر نیست ، وهمین موضوع نگرانی هایی را برای او ایجاد می کند ، از سوی دیگر توانایی علمی او محدود است و نمی تواند همه ی اطراف یک موضوع را آن طور که باید باشد ، ببیند و در نظر گیرد
• از سوی دیگر از خطراتی که در هر لحظه او را تهدید می کند ، اطلاعی ندارد و از این رو همیشه قدرت پیشگیری از اتفاقات نا خوشایند را نیز نخواهد داشت
• و گاه چیزی را به سود خود می بیند و یا چیزی را به زیان خود می پندارد ، در حالیکه تصوّر او اشتباه بوده است ، در این موارد بیشمار اگر انسان ضمن تلاش و کوششی که از روی تفکّر و مشورت انجام می دهد ، به خداوند توکل نماید و از ابتدا تا انتهای کار خود ، اعتماد به خداوند را از دست نداده و کار و تلاش خود را در مسیر کسب رضایت الهی قرار دهد و سپس نتیجه را هر چه بود به خداوند واگذار کند ، ضمن اینکه در جریان کار از آرامش و امنیت بر خوردار است ، و در آخر ، نتیجه را هر چه بود بپذیرد ، بسیاری از نگرانی ها و ترس ها و اندوه ها و سختی ها از او دور شده و به آرامش خواهد رسید

امام علی علیه السلام

سپاسگزاریِ انسان مؤمن در رفتارش آشکار می گردد

شکرالمؤمن یظهر فی عمله

غررالحکم

• سپاسگزاری رفتاری است که به عنوان پاداش در برابر رفتاری دیگر، انجام شده است
•  این سپاسگزاری گاه با زبان است و گاه با انجام  رفتاری مناسب است ، به عنوان نمونه هنگامیکه کسی به ما نیکی می کند ، ما در مقابل به او لبخند بزنیم ، این تشکر عملی است ، واگر در برابر کسیکه به  ما ، جای خود را برای نشستن پیشنهاد کند ، دست بر سینه بگذاریم ، از او در عمل سپاسگزاری کرده ایم ؛ و اگر نسبت به کسیکه باری را  از دوش ما برداشته ، جرعه ی آبی بنوشانیم ، با رفتارخود از تشکر کرده ایم
• انسان مؤمن تنها سپاسگزار همنوعان خویش نیست ، بلکه شگر گذار نعمت های آفریننده ی خود نیز هست ، او تلاش می کند با استفاده ی درست از نعمت های الهی و درمسیری که رضای خداوند است در عمل ، قدر شناسی خود را به اثبات برساند

امام علی علیه السلام

اگر کسی بخواهد خواسته و دعای او اجابت گردد ، لازم است از مردم قطع امید و فقط امید او خداوند باشد

إذا أراد أحدکم أن لا یسأل الله سبحانه شیئا إلا أعطاه فلییئس من الناس و لا یکون له رجاء إلا الله سبحانه‏

غرر الحکم

• تردیدی نیست که انسان ها برای برآوردن نیاز های خود به یکدیگر نیازمند بوده و به تنهایی توانایی تأمین تمام خواسته های خود را ندارند
• از طرف دیگر بدیهی است که انسانی که سراسر نیاز است خواسته هایی داشته باشد که برای رسیدن به آنها تلاش نموده و گاه آنها را از خداوند درخواست نماید
• ولی آنچه مهم است این است که انسان مؤمن چشم امیدش برای رسیدن به نیاز خود به چه کسی است؟، آیا به مردم چشم امید دوخته ، یا هم به مردم ، وهم به خداوند ؟ آنچه در این سخن مورد توجه است آن است که انسان فقط چشم امیدش به خداوند باشد و از خلقِ خداوند نا امید گردد و بداند هر چه غیر از خداوند است وسیله ای بیش نبوده و تا خداوند نخواهد از دست آنان کاری بر نمی آید .!

امام علی علیه السلام

یأس و نا امیدی انسانِ نا امید را هلاک می کند

قتل القنوط صاحبه

غرر الحکم‏

• امید عاملی درونی در وجود انسان است که با ابعاد ذهنی و روانی او در ارتباط می باشد ، در حالت امید انسان نگاهی مثبت نسبت به آینده دارد ، هر چند تمام آنچه را در زمان حال می خواهد ، در اختیار او نباشد ولی با در نظر داشتن آینده ای مطلوب به تلاش و سعی خود ادامه می دهد
• در نقطه ی مقابل اگر انسان امید خود را از دست دهد و نگاه او نسبت به آینده منفی باشد ، هر چند آنچه را منفی تصور می کند به وقوع نپیوندد ، اما این ناامیدی او را از پای می اندازد ، این هلاکت واز پای افتادن ممکن است جنبه مادی نداشته باشد ولی چه بسا جنبه معنوی داشته و انسان ناامید به پوچ گرایی دچار شده و یا باورها واعتقادات خود را از دست دهد