دعای هشتم صحیفه سجادیه

(4)

اللَّهُمَّ إِنیِّ أَعُوذُ بِکَ مِنْ ........ وَ ضَعْفِ الصَّبْرِ

خداوندا ! من از ضعفِ صبر به تو پناه می آورم

وقتی صبر ندارد !

• زندگی دنیا با انواع ناملایمات و سختی ها ، آمیخته شده و انسان چاره ای جز رویارویی با آنها ندارد ، در هنگام روبرو شدن با مشکلات یا انسان تسلیم آنها می گردد و مانند فردی که در آب رودخانه ی پرخروشی افتاده است ، خود را به دست جریان آب داده تا آب او را به هر جا که می خواهد ببرد ، و یا اینکه تسلیم مشکلات نمی گردد و مانند فردی که در آب افتاده ، برای نجات خود از ورطه ای که گرفتار آن شده ، فریاد بر می آورد و کمک می خواهد  و یا خود تلاشی می کند و به دنبال دست آویزی می گردد که خود را از بحران پیش آمده رها سازد.

• امّا مشکلاتی که در زندگی پیش می آید ، متفاوت است ؛گاه مصیبتی است که بر انسان وارد شده ، و انسانِ مصیبت زده بطور طبیعی به بی تابی و آه و فغان روی می آورد و چه بسا زبان به کفر و ناسپاسی باز می کند ، در اینجا به  حکمِ صبر و شکیبایی در برابر مصیبت وارده ،  استقامت ورزیده و برای مصیبت ، حِکمَتی قائل می شود که توجّه به آن حکمت ، تحمّل آن را برای انسان آسان می کند ، و گاه انسان در برابر حرامِ الهی قرار می گیرد که نفسِ او به انجام آن  تمایل دارد ولی با استمداد از خداوند در برابر حرام ایستادگی می کند و به ارتکاب آن دست نمی زند و گاه در مقام اطاعت از دستوری الهی قرار می گیرد که اطاعت از آن دستور برای او دشوار است ولی با توکل به خداوند ، از آن دشواری عبور نموده ، و از فرمان الهی اطاعت می نماید .

• تعبیر به «ضعف صبر» نشان دهنده ی آن است که صبر در وجود آدمی ، شدت و ضعف و فراز و نشیب دارد ، و هر گاه انسان احساس نمود که صبرش رو به نقصان نهاده است باید به تقویت آن اقدام نماید ، تا به بی صبری و پیامدهای منفی آن دچار نشود و برای درک این موضوع کافی است به نتیجه ی بی صبری خود و مشکلاتی که پس از آن گریبانگیر انسان می گردد ، توجه نماید و بر اساس نیایش امام سجاد علیه السلام به خداوند پناه آورده و از خداوند در برابر کم صبری خویش استمداد نماید .

دعای هشتم صحیفه سجادیه

اللَّهُمَّ إِنیِّ أَعُوذُ بِکَ مِنْ ........ وَ غَلَبَةِ الْحَسَدِ

خداوندا !  از چیره شدن حسادت ( برخود) به تو پناه می برم‏

(3)

چشم دیدن کسی را ندارد !

• در عرف عامیانه به فردی که حسود است گفته می شود : «چشم دیدن دیگران را ندارد» ، و این سخنی با معنا است و اشاره به این دارد که فرد حسود توانایی دیدن  نعمت های مادی و معنوی را در دست  غیر از خود ندارد و گاه خود را از دیگران شایسته تر برای بهره مندی نعمت ها نسبت به دیگران می بیند ، و وجود چنین حالتی در انسان به علت کمبود هایی است که یک فرد در خود احساس می کند ، زیرا اگر انسان به داشته های مادی و معنوی خویش توجّه کند و سپاسگزار خداوند در باره ی آنها باشد و با تکیه به آنها در کسب موفقیت های بیشتر در زندگی تلاش نماید و همواره به حق خود راضی و شاکر باشد ، پس از آن نیازی نیست به داشته های دیگران چشم بدوزد و یا حتی تلاش کند به نوعی آن نعمت ها و موفقیت از دیگران گرفته شود !

• با دقت در مضمون دعا و توجّه به واژه ی «غلبه حسد» در می یابیم که حسادت مرتبه ی ضعیف و قوی دارد ، از مرحله ی ضعیف و اندک شروع می شود و در نفس و پندارِ حسود به آن پر و بال داده می شود ، تا این اخلاق ناپسند در نفس انسان قدرت یافته و بر قصد و اراده انسان چیره می شود و او را وادار به حرکتی می کند که به نوعی به فردی که حسادت نموده زیان مادی یا معنوی برساند و از اعتبار او در نظر دیگران بکاهد ، و این حسادت در حد خود منشأ اخلاق و رفتارهای ناپسند دیگری خواهد شد.

• بطور کلی می توان گفت حسادت جزء رذائل اخلاقی است که از آن نسبت به دیگران ، شرّ و بدی بر می خیزد ، و هر چه دامنه ی اجتماعی آن وسیع تر باشد ، دیگران را نیز درگیر پیامد های منفی آن خواهد نمود ، به عنوان نمونه اگر حسادت در خانواده ای راه پیدا کند ، بر رابطه ی اعضای خانواده تأثیر منفی بر جای گذاشته و صمیمیت را از دل ها می برد و زمینه دشمنی را در آینده میان برادران و خواهران و سایر بستگان پدید می آورد  و زمینه بدگویی و غیبت را در میان آنان ایجاد می کند .

دعای هشتم صحیفه سجادیه

اللَّهُمَّ إِنیِّ أَعُوذُ بِکَ مِنْ ........ سَوْرَةِ الْغَضَبِ‏

خداوندا از شدت خشم به تو پناه می برم

(2)

خشم خود را کنترل کن !

• هنگامیکه انسان دچار حالت هیجانی خشم می شود ، با توجّه به شدت چنین حالتی ، میزان خود کنترلی او بر قوای ذهنی  و رفتاری  خویش بطور طبیعی کاهش پیدا نموده ، و پس از آن  نیازمند آن است که بتواند توانایی مهارکردن خود را نسبت به ذهن و رفتار خویش بیفزاید ، تا از آسیب های جسمی و روانی، فردی و اجتماعی ، مادی و معنویِ خشم خویش به سلامت عبور نماید .

• خشم اگر بر وجود انسان غلبه پیدا نماید ، پرخاشگری را در گفتار و رفتار آدمی می افزاید و به مرور زمان ، بر روابط اجتماعی تاثیر منفی داشته و موجب می گردد دیگران از برقراری روابط صمیمانه با انسان پرهیز نمایند به ویژه اگر این موضوع در درون خانواده اتفاق بیفتد بر ارتباط مؤثر اعضای خانواده تاثیرنامطلوبی بر جای خواهد داشت و به کدورت و تیرگی روابط دامن خواهد زد

• باید توجّه داشت اگر در دعا ، از خشم به خداوند پناه برده می شود به این معنا نیست که انسان دست روی دست گذاشته و برای مهار خشم در وجود خویش ، هیچ تلاشی نکند بلکه به این معنا است که با استمداد از خداوند در صدد ، کنترل خشم خویش بر آید.

دعای هشتم صحیفه سجادیه

اللّهُمَّ انّى اعُوذُ بِکَ مِنْ هَیَجانِ الْحِرْص

خدایا من از طغیان حرص به تو پناه می برم

(1)

حریص مباش !

• در  این بخش از دعا ، از طغیان و غلبه ی حرص ، به خداوند پناه برده می شود ،  و در این نیایش ضمن اینکه از یک صفت ناپسند اخلاقی سخن گفته شده ، در کنار آن با پناه بردن به خداوند برای دور بودن از چنین حالتی ، از خداوند یاری طلبیده شده است ، به بیان دیگر انسان به تنهایی و با تکیه به توانایی های خود ، نمی تواند از اخلاق ناپسند پرهیز نماید و لازم است از کسی که تمام هستی و توانایی های خود ، از جانب اوست ، استمداد طلبد ، علاوه بر اینکه وقتی از پناه بردن سخن گفته می شود ، به این معنا است که انسان می خواهد در برابر آسیب ها و تهدید ها ، خودش را در جای مطمئن و امنی قرار دهد ، و این موضوع ( پناهندگی)  اشاره به محدودیت ها و ضعف های انسان نیز دارد .

• واژه ی حرص دلالت بر نوعی اصرار و پافشاری  برکاری را دارد ، این اصرار گاهی نسبت به عمل خیری است ، و گاه این پافشاری نسبت به عمل ناپسندی می باشد ، مثلاً در روایت گفته شده اگر کسی از کار زشت خود توبه می کند ، برای جبران آن ، بر انجام کار خیر ، اصرار و حرص بورزد (1) و یا اینکه در قرآن کریم ، یکی از صفات پیامبر صلی الله علیه و آله را «حریصٌ عَلیکُم» ذکر می کند ، یعنی پیامبر(ص) بر ایمان آوردن مردم اصرار و پافشاری می ورزید (2) با توجّه به آنچه گفته شد ، حرص نسبت به هر چیزی که انسان را از فضائل اخلاقی دور کند ، مذموم و ناپسند شمرده شده است ، مانند حرص ورزیدن در گرد آوری مادیات ، امام علی علیه السلام فرمودند : بر حذر باش از حرص و آز ، چون آن سرآمد هر پستی ، و ریشه ی هر رذیلت ( اخلاقی) است (3)

• صفت حرص اگر در انسانی تحقق پیدا کند ،  یکی از لغزش گاه های مهم و عواملی خواهد بود که او را به سوی گناهان و خطاهای دیگر سوق داده و چه بسا موجب هلاکت مادی و معنوی او نیز باشد امام علی علیه السلام می فرمایند :  با حرص زیاد ، اخلاق زشت گردد (4) ، حتی این حرص و طمع اگر در خانواده ای راه پیدا کند ، زمینه دور شدن خانواده از ارزش های معنوی و اخلاقی را فراهم نموده و آنان را نسبت به ادای حقوق و وظایفی که نسبت به دیگر اعضای خانواده دارد ، باز خواهد داشت .

    -------------------------

1-... وَ الْحِرْصُ عَلَى الْخَیْر (بحار الأنوار    ج‏1  ص  120  )

2-توبه/128(إرشاد الأذهان إلى تفسیر القرآن     ص    212    )

3-إیاک و الشره فإنه رأس کل دنیة و أس کل رذیلة(غرر الحکم ص 296)

4- بالشره تشان الأخلاق (غرر الحکم ص 296)

سفارش های رسول خدا صلی الله علیه و آله به امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام

(40)

پسند تو ، پسند دیگران !

در این سفارش  به معیار و ضابطه ی رفتار با دیگران پرداخته شده است :

• همواره در بین انسان ها معیارهایی برای ارتباط بهتر با دیگران وجود داشته که برخی از آنها جنبه اخلاقی و مربوط به آداب و رسوم و برخی نیز جنبه ی قانونی به خود گرفته است ، در روایات اسلامی نیز توصیه هایی اخلاقی برای ارتباط با افراد جامعه مطرح شده است ، از جمله روایاتی است که معیار را پسند و ناپسندی دانسته که هر کس برای خود در نظر می گیرد ، و از آنجایی که غالب انسان ها در رفتار و عملکرد خویش منافع و سود شخصی خود را دنبال می کنند ، همین موضوع می تواند معیاری برای در نظر گرفتن منافع دیگران و همنوعان انسان باشد.

• یکی از چیزهای که در این رابطه مورد توجّه قرار می گیرد ، بحث احترام متقابل است که شامل بسیاری از جنبه های زندگی و روابط اجتماعی می گردد ، بر این اساس همانگونه که غالب انسان ها دوست دارند رفتاری احترام آمیز با آنها  صورت پذیرد ، خود نیز موظّف می باشند با دیگران نیز رفتاری تؤام با احترام داشته باشند ، این موضوع هم شامل روابط خانوادگی با همسر ، فرزند ، پدر و مادر و برادر و خواهر و سایر بستگان می شود ، و هم شامل رفتار با همسایگان و همشهریان و هر انسان دیگری در هر جای دنیا می گردد ، و به راستی اگر همین موضوع (احترام متقابل) مورد توجّه قرار گیرد ، بسیاری از مشکلات اجتماعی برطرف خواهد شد .

پیامبر صلی الله علیه و آله به امیر مؤمنان علیه السلام فرمودند :

یا علی ! هرچه را برای خود نمی پسندی ، برای دیگران نیز مپسند ، و آنچه را برای خود می پسندی برای برادرت نیز بپسند ، تا در حکم و رفتار خویش عادل باشی ! ، و نزد اهل آسمان ( فرشتگان) محبوب و نزد اهل زمین ( مردم) مقبول (و دوست داشتنی) باشی !  و سفارش من را به یاری و خواست خداوند متعال به یاد داشته باش (1)

------------------

1-یَا عَلِیُّ مَا کَرِهْتَهُ لِنَفْسِکَ فَاکْرَهْ لِغَیْرِکَ وَ مَا أَحْبَبْتَهُ لِنَفْسِکَ فَأَحِبَّهُ لِأَخِیکَ تَکُنْ عَادِلًا فِی حُکْمِکَ مُقْسِطاً فِی عَدْلِکَ مُحِبّاً فِی أَهْلِ السَّمَاءِ مَوْدُوداً فِی صُدُورِ أَهْلِ الْأَرْضِ احْفَظْ وَصِیَّتِی إِنْ شَاءَ اللَّهُ تَعَالَى(تحف العقول ص 15)    

سفارش های رسول خدا صلی الله علیه و آله به امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام

(39)

دهان خود را پاکیزه نما !

در این بخش ، به پاکیزگی دهان و دندان اشاره شده است :

• دین مبین اسلام ، علاوه بر دستورات معنوی ، سفارش های بسیاری نیز در رابطه با بهداشت فردی و اجتماعی دارد ، و به تعبیر دیگر هم به سلامت جسم انسان توجّه نموده و هم به سلامت روح آدمی پرداخته است ، و از جهت حجم توصیه های بهداشتی ادیان دیگر با اسلام قابل مقایسه نبوده و همین موضوع علت برتری دین اسلام بر سایر ادیان می باشد که در سفارش های خود هم جسم را مورد توجّه قرار داده و هم بر پاکی روح  تأکید نموده است

•  در این راستا ، یکی از مواردی که اسلام بر بهداشت و پاکیزگی آن تأکید می ورزد ، بهداشت دهان و دندان از طریق مسواک زدن است که بسیار به آن سفارش شده است ، لذا در توصیه ای که از پیامبر صلی الله علیه و آله وارد شده ، هم به مسواک و هم به پاکسازی دندان ها از طریق خلال کردن و بیرون آوردن باقی مانده ی غذا از دهان اشاره شده است و آثاری چون : محبوبیت نزد خداوند  و فرشتگان الهی ، روشنی چشم و پاکیزه شدن دهان را برای آن برشمرده است

پیامبر صلی الله علیه و آله به امیر مؤمنان علیه السلام فرمودند :

یا علی ! بر تو باد به مسواک زدن زیرا آن باعث پاک شدن دهان ، خشنودی پروردگار و روشنی چشم است و خلال نمودن باعث محبوبیت نزد فرشتگان است ، زیرا فرشتگان از بوی بدِ دهان کسیکه پس از غذا خلال نمی کند ، آزرده می شوند (1)

----------------------------

1-یَا عَلِیُّ عَلَیْکَ بِالسِّوَاکِ فَإِنَّ السِّوَاکَ مَطْهَرَةٌ لِلْفَمِ وَ مَرْضَاةٌ لِلرَّبِّ وَ مَجْلَاةٌ لِلْعَیْنِ وَ الْخِلَالُ یُحَبِّبُکَ إِلَى الْمَلَائِکَةِ فَإِنَّ الْمَلَائِکَةَ تَتَأَذَّى بِرِیحِ فَمِ مَنْ لَا یَتَخَلَّلُ بَعْدَ الطَّعَامِ(تحف العقول ص 15)  

     سفارش های رسول خدا صلی الله علیه و آله به امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام

(38)

خوش اخلاق باش !

در این سفارش به داشتن اخلاق نیک با خانواده ، همسایگان و مردم ، پرداخته شده است :

• مهمترین چیز پس از ایمان ، داشتن اخلاق نیک به ویژه با همنوعان است ، زیرا ایمان رابطه ی بنده با خالق خویش را بر مبنای صحیحی برقرار می کند ، و اخلاق نیک  سازنده ی رابطه ی مثبت انسان با سایر انسان ها می باشد ، اگر اخلاق نیک در انسان وجود نداشته باشد ، زندگی کردن او در جامعه با مشکلات فراوانی روبرو خواهد بود و لازمه ی آن نزاع و کشمکش دائمی میان انسان ها خواهد بود ، لذا می توان گفت با نبود اخلاقِ پسندیده  ، هم خانواده و هم جامعه به سوی نابودی پیش خواهد رفت 

• و همانگونه که اخلاق سازنده ی دنیای انسان است ، آباد کننده ی آخرت انسان نیز می باشد ، چون دین تنها به دنبال آباد کردن دنیای انسان نمی باشد ، بلکه تامین کننده ی سعادت دنیا و آخرت آدمی می باشد ، از این رو زندگی را در دایره ی زندگی مادی و دنیوی خلاصه نمی کند بلکه زندگی این دنیا را مقدمه ای برای زندگی اُخروی انسان قرار می دهد ، اگر در این دنیا با ایمان و اخلاق نیک زندگی کردیم این مقدمه ای خواهد بود که از محصول آن که لطف و رحمت الهی در آخرت است بهره مند باشیم

 

پیامبر صلی الله علیه و آله به امیر مؤمنان علیه السلام فرمودند :

اخلاق خویش را با خانواده ، همسایگان و مردمی که با آنان معاشرت داری ، نیکو گردان ، تا (اسمت) نزد خدا در درجات بالا ثبت شود (1)

--------------------

1-یَا عَلِیُّ أَحْسِنْ خُلُقَکَ مَعَ أَهْلِکَ وَ جِیرَانِکَ وَ مَنْ تُعَاشِرُ وَ تُصَاحِبُ مِنَ النَّاسِ تُکْتَبْ عِنْدَ اللَّهِ فِی الدَّرَجَاتِ الْعُلَی(تحف العقول ص 15)

     سفارش های رسول خدا صلی الله علیه و آله به امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام

(37)

دست از عصبانیت بردار

در این سفارش به حالت کنترل خشم و توجّه به بردباری پرداخته شده است :

• یکی از حالت های انسان ، حالت خشم است که هنگامیکه با موضوعی که مورد قبول او نمی باشد روبرو می گردد ، دچار خشم می گردد و با خشم گرفتن مخالفت خود را با آن موضوع اعلام داشته و درصدد عوض کردن و تغییر شرایطی است که از نظر او نامطلوب است . شاید بتوان گفت در غالب موارد خشم گرفتن نتیجه ی مطلوبی در بر نخواهد داشت ، و کمتر می شود که با خشم گرفتن انسان بتواند به نتیجه ی رضایت بخشی دست پیدا کند .

• خشم در وجود انسان را می توان به دو نوع کنترل شده و غیر قابل کنترل تقسیم نمود ، در خشم کنترل شده فقط حالت عصبانیت در انسان بروز می کند و در کنار آن رفتار نادرست و غیر اخلاقی از انسان سر نمی زند ، ولی در کنار خشم غیر قابل کنترل رفتار نادرست و غیر اخلاقی کوچک یا بزرگی از انسان سر می زند که باعث پشیمانی بعدی انسان می گردد .

• در این سفارش نخست به عصبانی نشدن توصیه شده است به این معنا که انسان با خودسازی و کنترل حالات  احساسی خود ، تلاش کند حالت خشم در او بروز نکند ، و در مرحله ی بعد اگر به هر دلیلی انسان دچار این حالت گردید سعی کند از حالت ایستاده به حالت نشسته منتقل گردد ، تا از این طریق کمی بر رفتار خود تسلط پیدا کند ، سپس توصیه شده  به فکر کردن بپردازد ، امّا اینکه در باره ی چه موضوعی فکر کند ، در اینجا توصیه شده در باره ی قدرت خداوند متعال اندیشه کند که با اینکه بر بندگان خود تسلط دارد ، امّا در عین حال در برابر رفتار نادرست آنان حلم و بردباری می ورزد و فوراً آنان را عقوبت و مجازات نمی کند بلکه به آنان فرصت اصلاح رفتار خود را می دهد  

پیامبر صلی الله علیه و آله به امیر مؤمنان علیه السلام فرمودند :

یا علی ! خشم مگیر ، امّا اگر خشم گرفتی ، پس بنشین و بر قدرت پروردگار بر بندگان خویش اندیشه کن که چگونه نسبت به آنان بردباری می ورزد ، و هنگامیکه به تو گفته شود : از خدا پرهیز کن! ، خشم خود را کنار گذار و به بردباری خود مراجعه کن ! (1)

--------------------------

1-یَا عَلِیُّ لَا تَغْضَبْ فَإِذَا غَضِبْتَ فَاقْعُدْ وَ تَفَکَّرْ فِی قُدْرَةِ الرَّبِّ عَلَى الْعِبَادِ وَ حِلْمِهِ عَنْهُمْ وَ إِذَا قِیلَ لَکَ اتَّقِ اللَّهَ فَانْبِذْ غَضَبَکَ وَ رَاجِعْ حِلْمَکَ (تحف العقول ص 15)‏

     سفارش های رسول خدا صلی الله علیه و آله به امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام

(36)

لج بازی

در این سفارش به موضوع لجاجت و ریشه و نتیجه آن پرداخته شده است :

• هنگامیکه از لجاجت سخن گفته می شود ، به رفتاری اطلاق می شود که فردی حرف درست و منطقی دیگران را نپذیرفته (1) و بر کار و سخن خود هر چند غیر منطقی باشد اصرار می ورزد ، لجاجت گاه در برابر امور عادی و روزمره زندگی است و گاه در مسائل مهم و تأثیر گذاری مربوط به دنیا و آخرت انسان است که با بی توجّهی به آن ، خسارت های مادی و معنوی گریبانگیر انسان می شود ، مثلاً کسانی که با دیدن آیات و نشانه های الهی ، از روی لجاجت ایمان نمی آورند(2) ، در آخرت زیانکار خواهند بود ، یا کسیکه از روی لجاجت و علیرغم نهی دیگران با کسی ازدواج می کند که لیاقت وشایستگی همسری با او را ندارد ، در همین دنیا زندگی همراه با آرامشی را نخواهد داشت .

• در اینجا پافشاری بر امر نادرست را از جهل انسان و عدم آگاهی او به نتیجه ی کار ، دانسته اند ، لذا می توان گفت هر کس بر سخن و یا کار غیر منطقی خود اصرار کند و به انجام آن لجاجت ورزد ، از روی جهل و نادانی خواهد بود ، و لازمه ی این رفتار پشیمانی می باشد ، چون وقتی انسان نتیجه ی بی توجّهی به حرف درست و معقول دیگران را مشاهده نماید ، بر کار خود پشیمان می گردد.

پیامبر صلی الله علیه و آله به امیر مؤمنان علیه السلام فرمودند :

یا علی ! از لجاجت بپرهیز زیرا اول آن نادانی و پایان آن پشیمانی است (3)

-----------------------

1-فرهنگ عمید

2-یونس/101

3-یَا عَلِیُّ إِیَّاکَ وَ اللَّجَاجَةَ فَإِنَّ أَوَّلَهَا جَهْلٌ وَ آخِرَهَا نَدَامَة(تحف العقول ص 15)‏

     سفارش های رسول خدا صلی الله علیه و آله به امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام

(35)

روزی می رسد

در این سفارش به غم روزی نخوردن اشاره شده است :

• انسان برای ادامه ی زندگی خود نیازمند نعمت های الهی است و بدون نعمت که همان روزی است که خداوند برای موجودات زنده در نظر گرفته ادامه ی حیات آنها ممکن نخواهد بود ، و همانطور که می دانیم هم آفرینش مخلوقات از جمله انسان به دست خداوند است و هم خداوند روزی رسان به آفریدگان خویش است و در قرآن کریم نیز ، روزی آنان را تضمین نموده است

• هنگامیکه از تضمین روزی از سوی خداوند سخن گفته می شود به این معنا است که انسان نباید دغدغه روزی خود را داشته باشد ، هر چند برای کسب روزی نیازمند تلاش نیز هست ولی در کنار تلاش باید بداند آنچه از روزی مقدّر او می باشد به او خواهد رسید و این موضوع به تجربه برای بشر اثبات شده و انسان آن را با تمام وجودِ خود دریافته است ، لذا آنچه وظیفه ی انسان است کسب و تلاشِ مشروع و حلال برای بدست آوردن روزی و استفاده ی درست و خداپسندانه از آن می باشد

پیامبر صلی الله علیه و آله به امیر مؤمنان علیه السلام فرمودند :

یا علی ! برای روزی فردا غم مخور ، چون هر فردایی با روزیش خواهد آمد(1)

----------------------

1- یَا عَلِیُّ لَا تَهْتَمَّ لِرِزْقِ غَدٍ فَإِنَّ کُلَّ غَدٍ یَأْتِی رِزْقُهُ‏ (تحف العقول ص 15)‏