امام علی علیه السلام

همانا ظلم سه گونه است : 1-ظلمی که آمرزیده نمی شود 2-ظلمی که رها نمی شود 3- وظلمی که (در معرض) آمرزش است و(در صورت جبران) دنبال نمی شود ، امّا ستمی که آمرزیده نمی شود ، شرک ورزیدن به خداوند است که خداوند در باره آن فرموده : خداوند شرک به خود را نمی آمرزد ؛ و امّا ستمی که (امکان) آمرزش آن هست ، ستم بنده به خود است ( در هنگامیکه خطا ولغزشی از او سر می زند ) وامّا ستمی که از مجازات آن صرف نظر نمی شود ، ستمی است که بندگان نسبت به هم روا می دارند که کیفر آن شدید خواهد بود .

وَ إِنَّ الظُّلْمَ ثَلَاثَةٌ  فَظُلْمٌ لَا یُغْفَرُ وَ ظُلْمٌ لَا یُتْرَک وَ ظُلْمٌ مَغْفُورٌ لَا یُطْلَبُ فَأَمَّا الظُّلْمُ الَّذِی لَا یُغْفَرُ فَالشِّرْکُ بِاللَّه قَالَ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ وَ أَمَّا الظُّلْمُ الَّذِی یُغْفَرُ فَظُلْمُ الْعَبْدِ نَفْسَهُ عِنْدَ بَعْضِ الْهَنَاتِ  وَ أَمَّا الظُّلْمُ الَّذِی لَا یُتْرَکُ فَظُلْمُ الْعِبَادِ بَعْضِهِمْ بَعْضا  الْقِصَاصُ هُنَاکَ شَدِید

نهج البلاغه

• ظلم به معنای آن است که چیزی را در غیر محل مناسبِ آن  قرار دهند  (1) ، لذا کسی که به خداوند شرک ورزد در حقیقت عبادت را برای کسی انجام داده که استحقاق و لیاقت عبادت را ندارد  (2) و به همین علت است که قرآن کریم شرک را ظلمی بزرگ شمرده است (3) و از سوی دیگر ، قرآن شرک را غیر قابل بخشش اعلام فرموده (4) که این در زمانی است که فردی با حالت شرک از دنیا برود (5) امّا اگر کسی از شرک توبه کند و به خداوند ایمان آورد مورد آمرزش قرار می گیرد (6)
• بخشی از ظلم نیزمربوط به اعمال انسان وگناهانی است که از او سر می زند ، از این رو اگر کسی از روی غفلت خطایی از او سر زد وپس از آن متذکّر گردید (7) و توبه نمود در اینجا در صورتِ خواست خداوند، امکان آمرزش او وجود دارد ، امّا ستمی که بندگان در دنیا نسبت به هم روا می دارند وحقوقِ یکدیگر را نادیده می گیرند ، اینگونه ظلم نا دیده گرفته نمی شود و مورد باز خواست قرار خواهد گرفت (8) و کیفر آن شدید خواهد بود . مانند قتل وآدم کشی یا دزدی وسرقت یا از بین بردن آبروی دیگران و ... (9)

پرسش : مقصود از ظلمی که آمرزیده نمی شود چیست ؟

پاسخ : مقصود شرک ورزیدن  به خداوند است که اگر کسی به خداوند شرک ورزد و با همین حال از دنیا برود مورد آمرزش قرار نمی گیرد .

--------------------

1- لسان‏ العرب، جلد 12، صفحه‏ى 373

2-تبیین القرآن، ص: 424

3-لقمان/13

4-نساء/48

5-تبیین القرآن، ص: 97

6- شرح ‏نهج‏ البلاغة (السید عباس ‏الموسوی)، ج 3  ، صفحه ‏ى 151

7- بهج الصباغة فی ‏شرح ‏نهج ‏البلاغة، ج 12   ، صفحه ‏ى 210

8-شرح ‏نهج‏ البلاغه(مدرس‏ وحید)، ج 11   ، صفحه‏ ى 179

9- توضیح ‏نهج ‏البلاغة، ج 3    ، صفحه‏ ى 72