امام علی علیه السلام

هر گاه در فردی صفتی شگفت آور(وخیره کننده) دیدی ، منتظر صفاتی همانند آن باش

إِذَا کَانَ فِی رَجُلٍ خَلَّةٌ رَائِقَةٌ فَانْتَظِرُوا أَخَوَاتِهَا

 نهج البلاغه

• هر انسان دارای طبیعت وشخصیتی است که به مقتضای آن انتظار می رود رفتار واعمال خاصی از او سر زند ، این موضوع هم در صفات نیک جریان دارد وهم در صفات ناپسند ، به این معنا که فردی که دروغگو است از او انتظار ، ریا کاری یا نفاق و دو رویی می رود واگر یک روز خیانت کرد ، انسان تعجب نمی کند چون به دروغگویی شناخته شده است واگر کسی راستگو می باشد از او انتظار وفا داری  می رود  وفردی قابل اعتماد خواهد بود . (1)

• از این رو مهم است که انسان صفات خوب را در وجود خود بشناسد ، و آنها را تقویت نماید ، تا رفتار های خوب دیگر از او پدید آید و صفات ناپسند خود را نیز بشناسد ودر صدد برطرف کردن آن باشد ، تا صفات بد دیگر از او سر نزند ، به ویژه شناخت ویژگی های اصلی وکلیدی که صفات خوب یا بد دیگر به آنها مربوط می شود ، مانند صداقت که یک صفات کلیدی ومهم در وجود انسان است که صفات دیگری چون وفا داری ، ایثار ، از خود گذشتگی ، از آن بر می خیزد یا مانند دروغ که ریا کاری ، نفاق ، دو رویی و خیانت از پیامد های آن خواهد بود .

پرسش :چرا اگر در فردی صفتِ خوبی مشاهده نمودیم ، منتظر امثالِ آن صفت ، در وجودِ او باشیم ؟

پاسخ : زیرا هر فردی به اقتضای طبیعت وشخصیتی که دارد  انتظار می رود  ، رفتار هایی مناسب با طبیعت وشخصیتش از او سر زند ، که این موضوع هم در صفات پسندیده جریان دارد و هم در صفات ناپسند ، لذا اگر ویژگی مثبت اخلاقی در فردی مشاهده نمودیم ، انتظار می رود ویژگی های خوب دیگری از او سرزند واگر روزی از او صفت بدی دیدیم تعجب نموده و می گوییم از شما چنین انتظاری نداشتیم . !

-------------------

1-رک : شرح نهج البلاغة(ابن میثم)، ج 5    ، صفحه ى