امام علی علیه السلام

مبادا بر مَرکَب ستیزه جویی و لجاجت سوار شوی

وَ إِیَّاکَ أَنْ تَجْمَحَ بِکَ مَطِیَّةُ اللَّجَاج

نهج البلاغه

• لجاجت به مرکب سرکشی تشبیه شده که هر لحظه ممکن است ، سوار خود را بر زمین زند و هلاک نماید ، از این رو در این سخن ،  از سوار شدن بر چنین مرکبی نهی شده است زیرا لجاجت غالباً در جایی استعمال می شود که بر موضوعی نادرست ،  بدونِ  منطقی روشن وقابل قبول ، اصرار و پافشاری می شود ، که نتیجه ی خوبی را در بر نداشته و باعث زیان مادی ومعنوی انسان می گردد .
• گرچه گاه  می شود که انسان بر موضوعی درست و به حق نیز اصرار نماید ، ولی لا اقل اگر دیگران بر خلاف آن رفتار کنند و با او مخالفت نمایند ، پیامد آن گریبانگیر خودشان می شود و زیان آن را خواهند دید ، در هر صورت انسان برای پیشبرد مقصود خود نیاز به ستیزه جویی ولجاجت ندارد ومی تواند در کمال آرامش و نرمش پی گیر هدف ومقصود خود باشد ، که معمولاً این روش برای رسیدن به مقصود کار آمد تر وکم زیان تر از لجاجت و ستیزه جویی با دیگران است .

پرسش : چرا لجاجت به مرکبی (حیوانِ سواری) نا آرام وستیزه جو تشبیه شده است ؟  

پاسخ : زیرا اگر انسان سوار برمرکبی رام نشده ، باشد ، احتمال اینکه بر زمین بیفتد و خسارتی جانی ومالی به او وارد شود ، زیاد است و از آنجایی که غالباً لجاجت به اصرار و پافشاری بر موضوعی ناحق ونادرست ، اطلاق می گردد ، لذا می تواند پیامدهای زیان باری برای انسان در بر داشته باشد