گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری

(9)

بشر همه چیز را به وسیله عقل درک نکرده است و همه چیز را هم به حکم عقل تعقیب و جستجو ننموده، آنچه عقل و علم و کاوشهای آگاهانه در دسترس بشر قرار داده است قسمتی از یافته‏ های بشری است و فعالیتهای تدبیری تحت راهنمایی فکر و اندیشه قسمت کمی از فعالیتهای انسانی به شمار می‌رود.
بسیاری از یافته‏ های بشر و بسیاری از فعالیتهای او به حکم غریزه و ندای ضمیر و وجدان است، همچنانکه تقریبا همه یافته‏ ها و فعالیتهای حیوان، بالخصوص‏ حشرات، به حکم غریزه است. زنبور عسل هرگز از راه عقل و علم و استدلال و تجربه و آزمایش و تعلیم و تعلّم عملیات حیرت انگیز خود را نیاموخته است. در انسان، لبهای کودک در آغاز تولّد بدون فکر و اندیشه قبلی در جستجوی پستان مادر حرکت می‌کند.

حیوان و انسان، پس از بلوغ بدون آن که نیازمند به تذکر و تعلیم و تعلّم باشند به سوی جنس مخالف جذب می‌شوند. روح انسان هر چند وحشی باشد مجذوب زیبایی و جمال می‌گردد.
فطرت خداجویی و خداطلبی و خداستایی و خداپرستی در عمق وجدان بشر وجود دارد. فرضا خدای یگانه را نیابد موجود دیگری بجای او برای این کار انتخاب می‌کند.
ظاهراً قرآن کریم اوّلین کتابی است که مسئله‌ فطرت خداجویی و خداطلبی و خداپرستی انسان را به طور صریح عنوان کرده است:
فاقم وجهک للدّین حنیفا فطرة اللّه الّتی فطر النّاس علیها «1».
امروز این مسئله‌ در میان فلاسفه و روان شناسان جای بسیار شایسته‌ای پیدا کرده است. افراد بزرگی نظیر اینشتاین، ویلیام جیمز، الکسیس کارل، برگسون، یونگ و غیرهم از آن دفاع کرده‌اند که در اینجا مجال پرداختن به آن نیست‏ 

شرح منظومه ص 307