سفارش های رسول خدا صلی الله علیه و آله به امیر مؤمنان حضرت علی علیه السلام
(15)
محصول چهار عمل
در این بخش به محصول چهار عمل انسان اشاره شده است:
- معمولاً رسیدن به قدرت همراه با خود رأیی و استبداد رأی است ، و هنگامیکه انسان فقط به رأی و نظر خود اکتفا کند و خود را از آراء دیگران بی نیاز ببیند ، زمینه ی سقوط و انحراف او فراهم خواهد شد ، و کمتر کسی پیدا می شود که ضمن رسیدن به قدرت ، چنین استبدادی نداشته باشد و بخواهد از نظر دیگران در جریان قدرت و حکومت خویش بهره مند شود ، و اگر به تاریخ مراجعه و احوال حاکمان را مطالعه نماییم ، خواهیم دید که این موضوع ( استبداد رأی) باعث سقوط بسیاری از آنها شده است مگر افراد خود ساخته و تربیت شده ای که بر هوای نفس خویش تسلط داشته و از نظرِ حکیمانه ی دیگران در جریان قدرت خویش بهره مند شوند
- و در این راستا کسی که با دیگران مشورت نکند ، احتمال اینکه اشتباه نموده و پس از آن پشیمان شود ، وجود دارد ولی اگر انسان پیش از اقدام به هر کاری با افراد عاقل و پرهیزکار مشورت نماید ، احتمال خطا و لغزش او اندک و از پشیمانی در آینده پیشگیری خواهد نمود
- و یکی از موضوعاتی که انسان بارها در طول زندگی خود آن را تجربه نموده است ، بازتاب و عکس العمل رفتاری است که انجام می دهد به تعبیر دیگر انسان به هر گونه رفتار کند ، پاسخی مناسب با آن را دریافت خواهد نمود ، خواه بدی کند یا خوبی ،او بگونه ای مناسب ، عکس العمل رفتار خود را در این دنیا و نیز در دنیای دیگر دریافت خواهد نمود
- سپس به موضوع فقر ، و پیامدی که در زندگی انسان دارد اشاره فرموده و از آن به «مرگ بزرگتر» یاد کردند ، البته باید توجّه داشت یک قسم از فقر ، فقر مادی است ولی بخش مهمتر آن فقر معنوی است به گونه ای که انسان از لحاظ دینی ضعیف و ایمان و عمل او در مرحله ی پایینی قرار گرفته باشد
- با توجّه به آنچه که در این سفارش گفته شد انسان باید مراقب باشد که در هنگام رسیدن به قدرت گرفتار خود رأیی نشود ، پیش از اقدام به هر کاری ، با دیگران مشورت نماید و به خوبی عمل کند تا نتیجه ی خوبی ببیند و پایه های ایمانی و اعتقادی خود را تقویت نماید
پیامبر صلی الله علیه و آله به امیر مؤمنان علیه السلام فرمودند :
چهار چیز در کنار چهار چیز است : کسیکه به قدرت رسد خود رأی گردد ، و کسیکه مشورت نکند پشیمان شود ، هر گونه که با دیگران عمل کنی با تو نیز چنان عمل کنند و (بدان) فقر مرگ بزرگ تر است ، از ایشان سوال شد ؛ آیا مقصود نداشتن پول ( دینار و درهم) است ؟ حضرت فرمودند : (مقصود) فقر دینی است (1)
-------------------------
1-أَرْبَعٌ إِلَى جَنْبِهِنَّ أَرْبَعٌ مَنْ مَلَکَ اسْتَأْثَرَ وَ مَنْ لَمْ یَسْتَشِرْ یَنْدَمْ کَمَا تَدِینُ تُدَانُ وَ الْفَقْرُ الْمَوْتُ الْأَکْبَرُ فَقِیلَ لَهُ الْفَقْرُ مِنَ الدِّینَارِ وَ الدِّرْهَمِ فَقَالَ الْفَقْرُ مِنَ الدِّین(تحف العقول ص 9)
