سفارش های رسول خدا صلی الله علیه و آله به امیر مؤمنان حضرت علی علیه السلام

(12)

در سایه ی عرش الهی

برخی از اعمال هستند که انسان را در دنیا و آخرت مشمول لطف و رحمت الهی می گرداند که در این سفارش به برخی از آنها اشاره شده است

• هر انسانی براساس غریزه ای که در وجود او به ودیعه نهاده شده ( حُبّ ذات ) ، در صدد جلب منافع به سوی خود ، و برطرف کردن ضرر و زیان از خود می باشد ،  ولی همین غریزه اگر کنترل نشود و دچار افراط و تفریط گردد ، تبدیل به رذائل اخلاقی در وجود انسان خواهد شد ، حال در این روایت برای پیشگیری از دچار شدن به اخلاق ناپسند ، توصیه شده ، آنچه را برای خود می پسندی برای دیگران نیز بپسند ،  تا در سایه ی عمل به آن ، از خود خواهی رهایی یابد و به فکر دیگران نیز باشد

• در بخش دیگر سفارش شده که پیش از انجام هرکار و یا قبول هر پیشنهادی ، بسنجد که آن عمل ، مورد رضایت الهی هست یا نه ؟ ، چون با سنجش آن ، ندانسته یا ناخواسته دچارکار نا مشروع یا ناپسند  نخواهد شد و از لطف و توجّه خداوند نسبت به خود ، دور نمی گردد

• در مرحله ی بعد اگر عیبی را در اخلاق و رفتار دیگران مشاهده کرد ، پیش از اینکه به عیب جویی و قضاوت در باره ی دیگران بپردازد ، ببیند ، آیا این عیب در خودش وجود دارد یا نه ؟ لذا در ابتدا تلاش کند این عیب را از خودش برطرف کند ، و بطور کلی اگر انسان به دنبال اصلاح عیوب خویشتن باشد ، فرصت نمی کند به عیب جویی از دیگران بپردازد

پیامبر صلی الله علیه و آله به امیر مؤمنان علیه السلام فرمودند :

یا علی !  سه تن باشند که در روز قیامت در سایه ی عرش خداوند باشند : مردی که برای برادرش آنچه را برای خود می پسندد ، دوست داشته باشد ؛ مردی که کاری برای او پیش آید ولی پیش از انجام آن ، ببیند آن کار مورد خشنودی خداوند هست یا نه ؟ ؛ مردی که از برادر خویش عیبی نمی گیرد تا اینکه آن عیب را از خودش برطرف نماید ، زیرا انسان هر گاه عیبی را از خود برطرف سازد ، عیب دیگری در او ظاهر می شود ( پس فرصت عیب جویی از دیگران را پیدا نخواهد کرد ) ، پس کافی است همیشه مشغول عیوب خویش باشد(1)

------------------------

    1-یَا عَلِیُّ ثَلَاثَةٌ تَحْتَ ظِلِّ الْعَرْشِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ رَجُلٌ أَحَبَّ لِأَخِیهِ مَا أَحَبَّ لِنَفْسِهِ وَ رَجُلٌ بَلَغَهُ أَمْرٌ فَلَمْ یُقْدِمْ فِیهِ وَ لَمْ یَتَأَخَّرْ حَتَّى یَعْلَمَ أَنَّ ذَلِکَ الْأَمْرَ لِلَّهِ رِضًا أَوْ سَخَطٌ وَ رَجُلٌ لَمْ یَعِبْ أَخَاهُ بِعَیْبٍ حَتَّى یُصْلِحَ ذَلِکَ الْعَیْبَ عَنْ نَفْسِهِ فَإِنَّهُ کُلَّمَا أَصْلَحَ مِنْ نَفْسِهِ عَیْباً بَدَا لَهُ مِنْهَا آخَرُ وَ کَفَى بِالْمَرْءِ فِی نَفْسِهِ شُغُلا (تحف العقول ص 9)