سفارش های رسول خدا صلی الله علیه و آله به امیر مؤمنان حضرت علی علیه السلام
(6)
کرامت های اخلاقی
در این بخش به بیان برخی از جنبه های عالی اخلاقی که همراه با از خود گذشتگی و ایثار و نشانه ی خود سازی و مبارزه ی با هوای نفس است پرداخته شده است
- شاید بسیاری از افراد وقتی کسی با آنها قطع رابطه می کند ، دیگر حاضر نباشند با او ارتباطی داشته باشند و آنان نیز در مقابل ارتباط خود را با او قطع می کنند ، ولی در اینجا سفارش شده است ، شما رابطه ی خود را با آنان قطع نکرده بلکه به آنان بپیوندید ، به ویژه اگر آنان خویشاوند شما باشند ( صله رحم) ، به یقین توصیه به پیوند با کسانی که رابطه ی خویش را با ما گسسته اند نیازمند از خود گذشتگی است و کسانی می توانند چنین کاری را انجام دهند که دارای روح بلندی باشند و این همان اخلاقی است که در سیره ی پیامبرصلی الله علیه وآله و اهل بیت علیهم السلام می توانیم مشاهده کنیم
- سپس توصیه شده اگر کسی ما را از حقّی محروم نمود ، شما در مقابل چنین رفتاری با او نداشته باشید و تلاش نکنید او را محروم کنید ، بلکه آنچه حقّ اوست به او بدهید ، و او را از لطف خویش محروم نسازید ، اینکار ضمن اینکه نمونه ای از اخلاق والای انسانی است ، در عین حال می تواند اثر تربیتی نیز داشته باشد ، و باعث شرمندگی و آگاهی فردی شود که چنین رفتاری را با ما داشته است
- و اگر کسی در جایی به ما ستمی نمود ، شایسته است عفو و گذشت بر رفتار ما حاکم باشد نه انتقام و مقابله به مثل ، البته باید توجّه داشت چنین توصیه ای معمولاً اختصاص به مواردی دارد که افراد نخواهند از عفو وگذشت انسان سوء استفاده کنند ، که در اینصورت انسان می تواند از راه کارهای قانونی و مشروع حقّ خویش را از ظالم بستاند و لی در معاشرت های روزمره که همراه با برخی از ستم هایی است که از سوی افراد نسبت به انسان روا داشته می شود ، شایسته است انسان با روحیه ی گذشت و فدا کاری با دیگران رفتار کند
پیامبر صلی الله علیه و آله به امیر مؤمنان علیه السلام فرمودند :
یا علی ! سه چیز از مکارم اخلاق است : با کسیکه با تو قطع رابطه نموده بپیوند ، و به کسیکه تو را محروم نموده است عطا کن ، و کسی را که به تو ستم کرده است عفو نما (1)
-----------------------
1-یَا عَلِیُّ ثَلَاثٌ مِنْ مَکَارِمِ الْأَخْلَاقِ تَصِلُ مَنْ قَطَعَکَ وَ تُعْطِی مَنْ حَرَمَکَ وَ تَعْفُو عَمَّنْ ظَلَمَک(تحف العقول ص 7)
