92-مقصود از عفت کلام در روابط اجتماعی چیست ؟

پاسخ : 

• در عرف به کسیکه از سخنان زشت و ناسزا پرهیز می کند می گویند عفت کلام دارد و به کسیکه سخنان آلوده و قبیح بر زبان جای می کند می گویند عفت کلام ندارد ، از این رو می توان گفت : هر سخنی که بر زبان انسان جاری می شود ، می تواند یک جنبه ی سلبی داشته باشد و یک جنبه ی ایجابی ، مقصود از جنبه ی سلبی ، این است که حرف ناشایست بر زبان انسان جاری نشود ، و مقصود از جنبه ی ایجابی ، این است که محتوای سخن انسان ، آراسته و پسندیده باشد ، بنابر این سخنان انسان مشمول یک سری باید ها و نباید ها می باشد ، خداوند متعال در قرآن کریم میفرماید : وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً : و با مردم به نیکی سخن بگویید (1) که این آیه شریفه به جنبه ی بایدهای گفتار اشاره دارد که بر اساس آن لازم است هم خوب سخن گفت و هم سخن خوب بر زبان جاری نمود .
• و از سوی دیگر به نباید ها نیز اشاره شده است ، مانند آیه ی شریفه که می فرماید : لا یُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلاَّ مَنْ ظُلِمَ وَ کانَ اللَّهُ سَمیعاً عَلیماً : خداوند دوست ندارد که کسی صدایش را با گفتن عیب دیگران بلند نماید ، مگر کسی که مورد ستم قرار گرفته باشد ( و بخواهد داد خود را نزد قاضی و حاکم بستاند) و خداوند شنوا و دانا می باشد (2)
• بر اساس این آیه کسی نباید به بیان عیب های دیگران بپردازد مگر کسی که مورد ظلم و ستم قرار گرفته و بخواهد در محکمه نزد قاضی و حاکم ، حق خود را از ظالم بستاند ، البته باید توجه داشت غیبت کردن ، فحش و ناسزا گفتن در هر صورت زشت است ، حتی اگر کسی چنین سخنانی را به انسان گفته باشد (3)
• در هر صورت عفت کلام داشتن امری مطلوب و پسندیده است ، چه در جامعه و چه در محیط خانواده ، به ویژه نسبت به همسر و فرزندان ، لذا کسیکه در محیط خانواده عفت کلام نداشته باشد ، هم باعث آزردن اعضای خانواده می شود و هم الگوی خوبی برای فرزندان خویش نخواهد بود .

-------------------

1-بقره/83

2-نساء/148

3-رک : أطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج‏4، ص:253