81-آیا اسباب مادی برای ایجاد الفت و دوستی در میان انسان ها کافی است ؟

پاسخ :

• بر اساس تفکّر توحیدی ، هر سبب و علتی با آثاری که دارد ، در اثر بخشی خویش ، بطور مستقل عمل نمی کند ، به این معنا که اگر اثری دارد این اثر از خودش نیست بلکه خداوند است که به هر سبب و علتی ، اثری خاص بخشیده و آنها از خود هیچ چیز ندارند و اگر خداوند بخواهد ، اثر را از آنها می گیرد ، نمونه ی آن را در معجزات بیشماری می توان مشاهده کرد که توسط پیامبران الهی و اولیاء خداوند به وقوع پیوسته که بر اساس آن ، خداوند طبق مصلحت خویش اثر را از چیزی گرفته و یا به چیزی اثری بخشیده است ، یکی از چیز هایی که در این راستا در دست قدرت الهی قرار دارد ، دل های انسان ها است ، لذا ما خداوند را با صفت «مقلّب القلوب» یاد می کنیم ، یعنی خدایی که دگرگون کننده ی دل ها است ، یکی از نمونه های قرآنی این موضوع ؛  ایجاد الفت و دوستی و برادری بین انسان هایی است که در زمان جاهلیت ، سالیان درازی با یکدیگر در جنگ و نزاع و خونریزی بوده اند و خداوند به برکت دین اسلام و پیامبر صلی الله علیه و آله میان آنها دوستی و برادری ایجاد کرد و به فرموده ی قرآن (1) اگر تمام مادیات دنیا را صرف ایجاد محبت در میان آنها می کردند ، قادر به چنین کاری نبودند ولی خداوند در سایه ی اسلام و عمل به دستورات آن چنین کاری را به انجام رسانید.
• بنابراین نباید نقش معنویت و عمل به دستورات اخلاقی دین مبین اسلام ، را در ایجاد الفت و دوستی در میان انسان ها نادیده گرفت ، به ویژه در برطرف کردن اختلافاتی که بطور طبیعی در هر جامعه یا خانواده ای ممکن است وجود داشته باشد . که یکی از این دستورات ؛ از خود گذشتگی و فداکاری و کنار گذاشتن هوا و هوس و خود خواهی هایی است که مانع ایجاد صفا و صمیمیت در میان افراد جامعه و انسان ها است .
• -------------------

1-وَ أَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ لَوْ أَنْفَقْتَ ما فِی الْأَرْضِ جَمیعاً ما أَلَّفْتَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ وَ لکِنَّ اللَّهَ أَلَّفَ بَیْنَهُمْ إِنَّهُ عَزیزٌ حَکیمٌ : و خداوند در میان دل های آنان الف و دوستس ایجاد کرد که اگر تمامی آنچه در زمین است انفاق می کردی نمی توانستی میان دل های آنان الفت برقرار کنی ولی خداوند دوستی را در میان آنان ایجاد کرد که خداوند دارای عزت و حکمت است ( انفال/63)‏ٌُ