43-مقصود از نیکی به والدین ، که قرآن کریم به آن توصیه می کند ، چیست ؟

پاسخ :

• همانگونه که می دانیم ، بنیان خانواده بر اساس ازدواج مرد و زن ، نهاده شده که پس از فرزند دار شدن ، عنوان پدر و مادر را پیدا می کنند ، و خانواده ای را تشکیل می دهند که از والدین و فرزندان تشکیل شده است ، والدین به حکم غریزه ای که خداوند در وجود آنان نهاده است ، به فرزندان خود عشق می ورزند و آنها را تربیت و بزرگ می کنند ، و فرزند را بخشی از وجود خود می دانند ، و بطور کلی میزان علاقه ای که از والدین نسبت به فرزندان مشاهده می شود ، بسیار بیشتر از علاقه ای است که فرزندان نسبت به والدین از خود بروز می دهند ، لذا در اینجا لازم است به فرزندان یاد آوری شود که نیکی و رفتار پسندیده ، نسبت به والدین را فراموش نکنند ، از این رو خداوند متعال در قرآن کریم در چند مورد به فرزندان تذکّر می دهد که : « وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً» به پدر و مادر نیکی نمایید (1)

در این راستا ، شخصی از امام صادق علیه السلام ، در باره ی نیکی نمودن به والدین سوال می کند که چگونه است ؟ حضرت می فرمایند : نیکی آن است که : با آنها به خوبی معاشرت و همراهی نمایی ، و هیچگاه آنان را وادار نکنی چیزی را که نیاز دارند ( به اجبار) از تو درخواست کنند ، هر چند که بی نیاز هم باشند ، آیا خداوند نمی فرماید : هرگز به مقام نیکی نمی رسید تا از آنچه خود دوست دارید ، انفاق نمایید (2)

مردی از رسولخدا صلی الله علیه و آله سوال می کند ، حق پدر بر فرزند چیست ؟ حضرت می فرمایند : حق آن است که :

• فرزند ، پدر را به اسم صدا نزند ( مقصود آن است که با احترام او را صدا کند)
• (بدون ضرورت) در مقابل او راه نرود ( بلکه همراه یا پشت سر پدر باشد)
• (بدون ضرورت ) پیش از او ننشیند ( بلکه به احترام پدر پس از او بنشیند )
• کاری نکند که مردم به پدر او ناسزا گویند (3)

البته باید توجّه داشت دایره ی والدین به پدر و مادر جسمانی و مادی که ما را به دنیا آورده اند خلاصه نمی شود ، بلکه در روایات به پدر و مادر معنوی نیز اشاره شده است که در روایتی از امام صادق علیه السلام ، پیامبر اسلام(ص) و حضرت علی(ع) را به عنوان پدر(امّت) معرفی نموده اند (4) که نیکی به آنها ، در اطاعت و پیروی از آنان تحقق پیدا می کند .

------------------------

1-(بقره/83) و (نساء/36)و(انعام/151)و(اسراء/23)

2-تفسیر نور الثقلین، ج‏3، ص: 148

3-همان

4- تفسیر نور الثقلین، ج‏3، ص: 148