91-از نگاه نهج البلاغه ، رابطه عقل با تدبیر ، چیست ؟

پاسخ :

• امام علی علیه السلام در حکمت 113 نهج البلاغه ، هیچ عقلی را مانند تدبیر نمی دانند (1) و تدبیر به این معنا است که انسان به عاقبت و پایان کاری بیندیشد (2) بنابراین عقل در وجود انسان یک توانایی برای تشخیص امور است ، و هنگامیکه آن را به کار بستند و عاقبت یک کاری را بررسی کردند ، به آن تدبیر می گویند ، پس تدبیر نتیجه و ثمره ی عقل می باشد (3) و تدبیر گاهی در رابطه ی با امور دنیای انسان است که چگونه کار کند و کسب در آمد نماید و آن را چگونه و در چه راهی که صلاح است به مصرف برساند و گاه در رابطه با امور آخرت انسان است که چگونه زندگی کند و چه راهی را در زندگی بر گزیند که در آخرت سعادتمند شود (4)

-----------------------

1-وَ لَا عَقْلَ کَالتَّدْبِیر (نهج‏ البلاغة (صبحی ‏الصالح) صفحه‏ ى 488 ) 

2-لسان العرب ج 4 ص 273

3-اختیار مصباح ‏السالکین  صفحه‏ ى 605     

4-رک : شرح ‏غرر الحکم (خوانسارى)  ج 6   صفحه ‏ى 347