27-مقصود از اینکه در نهج البلاغه قرآن به دریایی ژرف ، توصیف شده ، چه می باشد ؟

پاسخ :

• امام علی علیه السلام قرآن کریم را به دریایی ژرف که به عمق آن نمی توان دست یافت (1) ، تشبیه فرموده اند ، این سخن امام علیه السلام کنایه از علوم و معارف قرآن است که تمامی ندارد و هر چه علم و دانش بشر پیشرفت می کند به موازات آن ، به اسرار قرآن بیشتر پی برده می شود ، لذا می بینیم در هر دوره ای از تاریخ ، تفاسیر بیشماری برای قرآن کریم به نگارش در آمده و به یقین هیچ کتابی در عالم ، چنین ظرفیتی را نیافته که بتوان این مقدار مورد شرح و تفسیر اندیشمندان قرار گیرد ، و این چیزی جز قابلیت و استعدادی نیست که در باطن قرآن نهفته و در طول تاریخ ، متفکران و اندیشمندان را جذب خود نموده است ، لذا می بینیم که دانشمندان رشته های مختلف در باب علوم گوناگون به آیات قرآن استناد می کنند.
• لذا خداوند متعال خطاب به پیامبراسلام صلی الله علیه وآله می فرماید : ما کتاب قرآن را بر تو فرو فرستادیم که بیان هر چیزی در آن است (2) به این معنا که آنچه در بابِ هدایت مردم مورد نیاز است در قرآن کریم بیان شده است (3) گرچه همواره امامان معصوم علیهم السلام که عالم به ظاهر و باطن قرآن می باشند ، به معارف بیشماری از قرآن ، آگاه می باشند ، در روایتی است که امام صادق علیه السلام فرمودند : من از آنچه در آسمان ها و زمین است ، و از آنچه در بهشت و دوزخ است و از آنچه در گذشته بوده و در آینده می باشد ، آگاه هستم ، پس از این سخن ، امام (ع) مکثی نموده و احساس کردند این سخن بر برخی گران و سنگین آمده است لذا در توضیح آن فرمودند ، من این سخن را بر اساس قرآن می گویم که خداوند بزرگ فرموده : در قرآن بیان هر چیزی وجود دارد (4)

-------------------------

1-بحرا لا یدرک قعره (نهج ‏البلاغة خطبه 198)

2-نحل/89

3- المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏12، ص: 324

4-إنی لأعلم ما فی السماوات و ما فی الأرض، و أعلم ما فی الجنة و أعلم ما فی النار، و أعلم ما کان و ما یکون ،

قال: ثم مکث هنیئة، فرأى أن ذلک کبر على من سمعه منه، فقال: «علمت ذلک من کتاب الله عز و جل، إن الله عز و جل یقول: فیه تبیان کل شی‏ء». (البرهان فی تفسیر القرآن، ج‏3، ص: 444)