5-از دیدگاه نهج البلاغه ، چرا غالب پیامبران الهی(علیهم السلام) از نظر ظاهری دارای ثروت و سرمایه ی مادی نبودند ؟
پاسخ :
امام علی علیه السلام در این باره می فرمایند :
- اگر پیامبران الهى، داراى چنان قدرتى بودند که مخالفت با آنان امکان نمى داشت، و توانایى و عزّتى مى داشتند که هرگز مغلوب نمى شدند، و سلطنت و حکومتى مى داشتند که همه چشمها به سوى آنان بود، از راههاى دور بار سفر به سوى آنان مى بستند، اعتبار و ارزششان در میان مردم اندک بود، و متکبّران در برابرشان سر فرود مى آوردند، و تظاهر به ایمان مى کردند، از روى ترس یا علاقه اى که به مادّیات داشتند. در آن صورت نیّتهاى خالص یافت نمى شد، و اهداف غیر الهى در ایمانشان راه مى یافت، و با انگیزه هاى گوناگون به سوى نیکى ها مى شتافتند. امّا خداى سبحان اراده فرمود که پیروى از پیامبران، و تصدیق کتب آسمانى، و فروتنى در عبادت، و تسلیم در برابر فرمان خدا، و اطاعت محض فرمانبردارى، با نیّت خالص تنها براى خدا صورت پذیرد، و اهداف غیر خدایى در آن راه نیابد، که هر مقدار آزمایش و مشکلات بزرگتر باشد ثواب و پاداش نیز بزرگتر خواهد بود. (1)
برخی از شارحان نهج البلاغه در توضیح این سخن امام علیه السلام گفته اند :
- مقصود از سخن امام علیه السلام این است که اگر پیامبران الهی (علیهم السلام) دارای ثروت و قدرت و سلطه ی ظاهری بودند ، همه ی مردم در دنیا اهل ایمان می شدند ، همانگونه که در آخرت این چنین خواهند بود ، زیرا در آنجا آیات و نشانه های الهی را کاملاً مشاهد نموده و هیچ مجال و راهی برای انکار پیدا نمی کردند ، همانگونه با وجود خورشید در آسمان کسی نمی تواند وجود روز را انکار نماید (2)
- علاوه بر اینکه پیامبران الهی با اینکه نفس کاملی داشته و بیش از هر فرد دیگری استعداد قبول کمالات نفسانی را داشته اند ، امّا در دنیا روش زاهدانه ای را پیش گرفته و از دنیا و لذت های آن دوری نموده و چشم پوشی می کردند که این چیزی جز زهد حقیقی نمی باشد ، همانگونه که در حالات پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله می خوانیم که گاه ایشان از گرسنگی بر شکم خویش سنگ می بستند نه از باب اینکه توان آن را نداشته که چیزی برای خوردن فراهم نمایند ، و لباس خود را وصله می زدند نه از باب اینکه توان این را نداشته اند که لباسی برای پوشیدن داشته باشند ، و گاه بر مرکبی بدون زین سوار شده و فردی را نیز همراه خود سوار می کردند نه اینکه توانایی داشتن اسبی سواری و خدمتکاری که همراه ایشان باشد را نداشته باشند ،
- تمام اینها برای این بوده که می خواستند از کالا و زینت های دنیا دوری نمایند و پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله به این حقیقت دست یافته بودند که کمالات عقلی و آنچه به ایشان وعده داده شده بود بسیار برتر و والاتر از این کمالات حسّی و ناپایدار می باشد و رسیدن به این کمالات حاصل نمی شود جز با چشم پوشی از چیزی که پست تر است در مقابل چیزی که با ارزش تر و ماندگارتر می باشد ، در این راستا سایر پیامبران الهی نیز می دانستند که شرط رسیدن به درجات و مراتب وحی و رسالت الهی و دسترسی به اخبار آسمانی جز با ترک و فاصله گرفتن از دنیا حاصل نخواهد شد لذا خود را مشغول به دنیا و زینت های آن نمی کردند (3)
-------------------
1- ترجمه نهج البلاغه(دشتى)، صفحه ى 389
2-بهج الصباغة فی شرح نهج البلاغة، ج 2 ، صفحه ى 67
3- با استفاده از شرح نهج البلاغه : "الدرةالنجفیة، صفحه ى 286"
