همگام با قرآن

پندهای لقمان به فرزندش

یا بُنَیَّ إِنَّها إِنْ تَکُ مِثْقالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَکُنْ فی‏ صَخْرَةٍ أَوْ فِی السَّماواتِ أَوْ فِی الْأَرْضِ یَأْتِ بِهَا اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَطیفٌ خَبیرٌ

(لقمان/16)

ای فرزندم ! اگراعمال انسان ، ( در کوچکی) به اندازه ی دانه ی خردل باشد (و این دانه ) در دل صخره ای یا در آسمان ها و زمین باشد ، خداوند آن را (برای محاسبه) می آورد ( و حاضرخواهد ساخت) زیرا خداوند دقیق و آگاه است

محاسبه ی اعمال

• همانگونه که گفته شد در آیه 14 و15 از سوره ی لقمان ، به علت اهمیت احترام به والدین ، قرآن کریم از بحث اندرز لقمان به فرزندش خارج گردید و پس از تذکّر به این موضوع ، در این آیه دوباره به نصایح لقمان به فرزندش باز می گردد ، در این آیه به موضوع محاسبه ی اعمال انسان  و علم و آگاهی خداوند به اعمال انسان می پردازد ، ولقمان با این پند خویش می خواهد اعتقاد به جهان آخرت را به فرزندش یاد آور شود و در حقیقت می خواهد به فرزند خویش تذکّر دهد که مواظب اعمال خود باشد زیرا اعمال انسان از علم و آگاهی خداوند بیرون نمی باشد و یک روز به حسابِ همه ی آنها خواهد رسید .
• از این آیه ی شریفه نیز می توان استفاده نمود که یکی از آموزش های والدین نسبت به فرزندان خویش ، باید آموزشِ عقاید و باورهایی باشد که در سعادت آنان نقش داشته و در آینده به اصلاح رفتار وکردار آنان می انجامد ، علاوه بر اینکه یاد آوری علمِ خداوند به  فرزندان - هر چند که آن عمل کوچک هم باشد-  ، در خدا باوری و توجّه آنان  به رفتار خویش نقش آفرین خواهد بود ، زیرا وقتی فرزندانِ انسان به این باور برسند که حتی کوچکترین اعمال خوب یا بدی که از آنان سر می زند ، محاسبه خواهد شد ، بیشتر مراقب رفتار خویش خواهند بود ، رسو لخدا صلی الله علیه وآله به ابوذر فرمودند : ای ابوذر ! به کوچکی گناه نگاه نکن بلکه به (بزرگی خدایی نگاه کن که ) نافرمانی او را کرده ای ! (1)

پرسش : مقصودِ لقمان از اینکه می گوید ؛ خداوند ازکوچکترین عمل انسان نیز آگاه است ، چه می باشد ؟

پاسخ : مقصودِ لقمان از این سخن ، آن است که به فرزند خویش محاسبه ی اعمال انسان را در جهان آخرت ، یاد آور ی نماید ، تا فرزند او با این آگاهی ، بیشتر مراقب رفتار خود باشد .

-----------------------

1-(قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص یَا أَبَا ذَرٍّ لَا تَنْظُرْ إِلَى صِغَرِ الْخَطِیئَةِ وَ لَکِنِ انْظُرْ إِلَى مَنْ عَصَیْتَ) مستدرک‏الوسائل   ج  11 ص    349  باب  43