38-چگونه ازدواج باعث افزایش روزی انسان می شود ؟

پاسخ :

• همانگونه که می دانیم خداوند روزی رسان به تمام مخلوقات خویش است ، از سوی دیگر بنابر فرمایش امام علی علیه السلام دو نوع روزی داریم ، یکی روزی هایی که انسان باید به دنبال آن برود ، و یکی روزی هایی که هر چند انسان به دنبال آن نرود ، آن روزی به دنبال انسان خواهد آمد (1) بنابر این انسان ها در طول زندگی خویش از هر دو روزی بهره مند خواهند شد .

• وقتی انسان ازدواج می کند برای زندگی خود نیاز به تلاش بیشتری دارد ، زیرا نسبت به قبل از ازدواج مسئولیت او بیشتر شده ، و نیازمند سعی و تلاش بیشتری برای کسب روزی خواهد بود ، بنابر این  داشتن همسر ، انگیزه او را برای تلاش و کسب روزی زیادتر خواهد نمود ، از این رو ، در سایه ی این تلاش روزی او افزایش پیدا می کند ، از سوی دیگر چون ازدواج یک امر خداپسندانه است ، خداوند به زندگی دو همسر خیر و برکت بیشتری را عطا می کند ، چون بدست آوردن روزی تنها در اسباب ظاهری و تلاش انسان خلاصه نمی شود .

• شاید در اینجا این سوال به ذهن برخی از افراد خطور کند که برخی از همسران از نظر اقتصادی در شرایط سختی هستند ، پس چرا وضعیت آنان با ازدواج تغییر پیدا نکرده است ؟! ، پاسخ آن است که خداوند بخشی از روزی انسان را بر اساس ، سعی و تلاش انسان به او اختصاص می دهد ، لذا کسی که ازدواج می کند زمینه ی جذب روزی برای او فراهم شده است ، امّا زمانی به نتیجه می رسد که تلاش کافی برای آن صورت پذیرد ، بنابراین اگر کسی فقط ازدواج کند و لی تلاشی نکند و انتظار داشته باشد ، روزی فراوانی به او برسد ، دچار اشتباه بزرگی شده است ، البته برخی از افرادی که خانواده تشکیل داده اند دارای مشکلاتی هستند که مانع از کسب روزیِ کافی برای زندگی خود هستند ، که در اینجا وظیفه جامعه است که به آنها کمک نمایند و مشکلات آنان را برطرف نمایند .

-------------------

1-رک : حکمت 379 نهج البلاغه ( صبحی صالح)

خداوندا ! من را اهل عبادت و بندگی خویش قرار بده

"و عبِّدْنی لک"

دعای مکارم الاخلاق

***

یادگاری چون صحیفه ، از امام ساجدین (ع)

هم دعا و هم نیایش ، از امام عابدین (ع)

از دعاهایی که بر دل ها نشست

با کلامش ، رام کرد ، دل های سخت

آنقدر سجده نموده او ، در نزد خدا

ساجدش گویند ، در ارض و سما

از فراوان سجده های او ، با اشک روان

گو ، تو بارانیست ، ابرهای آسمان

فضل او را ، کی توان گفتن ، با حرف و زبان

خالق او  ، باید شمارد ، فضل او را ، بیکران

او چو دیده ، مقتلِ باب و برادرهای خود

یاد آنها ، برده ، تاب و آسایش ، را ز خود

گریه می کرد ، او همیشه ، بر شهیدِ کربلا

آب را می دید ، یاد می کرد از شهیدِ نینوا

چون تمنّای شهادت ، را خدایش ، از او بدید

عاقبت از سوی خالق ، به مقصودش رسید

   37-زن و شوهر تا چه اندازه در موفقیت و پیشرفت یکدیگر ، تأثیر گذارند ؟

پاسخ :

• همه ی افراد جامعه می توانند در پیشرفت و رشد مادی و معنوی یکدیگر تأثیر گذار باشند ، و هر چه رابطه ی دو نفر نسبت به یکدیگر بیشتر و نزدیکتر باشد ، می تواند میزان تأثیر گذاری به همان نسبت افزایش یابد ، مثلاً دو دوست به علت رابطه ی عاطفی و صمیمی که میان آنها حاکم است ، و تأثیری که می توانند از یکدیگر بپذیرند ، می توانند مایه ی پیشرفت یکدیگر شوند .

• از سوی دیگر نباید پیشرفت را فقط در جنبه های مادی خلاصه نمود ، که غالباً تصور افراد از پیشرفت ، معطوف به جنبه های مادی و ظاهری آن است ، از این رو پیشرفت را می توان در تمام جنبه های فردی و اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی ، آموزشی و دینی تصور نمود ، که می تواند در قالب ایجاد انگیزه ، تشویق ، راهنمایی ، همفکری ، و برطرف کردن موانع مختلف صورت پذیرد .

• البته باید توجّه داشت کمک به پیشرفت دیگران نیازمند آگاهی ، آینده نگری ، تجربه ، مشورت و همیاری می باشد ، لذا کسانی که فاقد صفاتی که بر شمردیم باشند ، چه بسا بجای کمک به پیشرفت ، مانعی برای پیشرفت و در جا زدن طرف مقابل خود باشند ، علاوه باید به این نکته توجّه نمود که شرایط فردی که با او زندگی می کنیم ، نیازمند همفکری و یاری در چه جهت و موضوعی است ، تا بر اساس قابلیت ها و استعدادهای او ، زمینه ی رشد و پیشرفت او را فراهم کنیم ، مانند فرزند انسان که باید دید ، در چه زمینه ای می تواند پیشرفت کند ، تا به او ، در همان زمینه کمک نماییم ، و این مسئله در روابط بین دو همسر نیز کاملاً جاری خواهد بود .

  36-مسئولیت پذیری چه جایگاهی در زندگی مشترک دارد ؟

پاسخ :

• زندگی مشترک تنها در ایجاد پیوند میان دو همسر ، خلاصه نمی شود ، بلکه به موازاتِ ایجادِ نسبت زن و شوهری ، وظایف و مسئولیت هایی به عهده ی هر یک از زن و شوهر قرار می گیرد و طرفین متعهّد می شوند که به این وظایف عمل کنند و بر اثر عمل به این وظایف است که زندگی مشترک معنا پیدا کرده و جریان می یابد ، بنابر این اگر هر کدام از دو همسر از عمل به آنچه به آنها سپرده شده شانه خالی کنند ، و در این میان فقط یک نفر احساس مسئولیت نماید و طرف مقابل مسئولیتی نپذیرد ، زندگی مشترک دچار اختلال خواهد شد.

• وقتی کسی هنوز ازدواج نکرده باشد و تنها زندگی کند ، و در برابر فرد دیگری پاسخگو نباشد ، مسئولیت کارهایش فقط به خود او باز می گردد و شاید در برابر فرد دیگری مسئولیتی نداشته باشد ، ولی هنگامیکه انسان ازدواج نمود ، در برابر فرد دیگری نیز ، مسئولیتی به عهده ی او می آید ، و لازم است در این باره پاسخگو باشد ، از این رو در هنگام انتخاب همسر  ، یکی از چیزهایی که باید مورد توجّه قرار گیرد ، میزان مسئولیت پذیری فرد در کار و زندگی شخصی او می باشد .  

  35-بد زبانی نسبت به همسر چه آثار منفی در زندگی مشترک بر جای خواهد گذاشت ؟

پاسخ :

• بد زبانی ضمن اینکه از رفتارهای غیراخلاقی محسوب می شود ، نشانه ی عادت ها و تربیت نادرستی است که یک فرد ، از گذشته داشته و آن را تغییر نداده و با همین اخلاق وارد زندگی مشترک شده است ، بدیهی خواهد بود که بد زبانی از رفتارهایی است که واکنش طرف مقابل را  به دنبال خواهد داشت ، این واکنش یا واکنشی شبیه آن است ، یعنی فرد مقابل هم با بد زبانی ، با همسر خویش روبرو خواهد شد ، یا اینکه همسر انسان ، بد زبانی نمی کند و به قول معروف در خودش می ریزد و این به مرور زمان باعث دلخوری و ناراحتی و سر خوردگی او خواهد شد و به سردی روابط بین همسران می انجامد .

• از سوی دیگر اگر خانواده دارای فرزند هم باشد ، این رفتار ، نوعی آموزش غلط را نیز به فرزندانِ انسان منتقل خواهد نمود یعنی آنان نیز ممکن است در آینده از رفتار والدین خویش الگو برداری کنند و آنان نیز ناخود آگاه در جامعه نسبت به دیگران همین رفتار را تکرار کنند ، از طرفی بد زبانی ، اگر با تندی همراه باشد را می توان نوعی رفتار پرخاشگرانه به حساب آورد ، که آرامش را از خانواده سلب می کند ، در هر صورت ، هر کدام از همسران اگر دارای چنین اخلاقی باشد ، لازم است در صدد علاج آن برآید  ، و این نوع رفتار ، از جمله رفتار هایی است که برای تغییر آن نیازمند زمان زیادی خواهند بود .

  34-چرا برخی از همسران از ابراز محبت کردن نسبت به یکدیگر ناتوان می باشند ؟

پاسخ :

• در آغاز باید توجّه داشت در برخی از افراد اصل محبت و دوست داشتن وجود دارد ، ولی به دلایلی از ابراز کردن آن ناتوان هستند ، ابراز محبت کردن مانند بسیاری دیگر از رفتار های انسان ، یک مهارتی است که انسان باید آن را از دوران کودکی در خانواده و نزد پدر و مادر آن را بیاموزد ، زیرا هنگامیکه پدر و مادر در درون خانواده ، به یکدیگر و فرزندان خویش با زبان و رفتار ، ابراز دوستی و محبت می کنند و فرزندان آنان نیز از همان دوران کودکی آن را مشاهده می کنند ، به مرور زمان روش محبت کردن را می آموزند .

• و به عکس ، اگر در خانواده ای ، ابراز محبت همسران به یکدیگر و نسبت به فرزندان ضعیف و کم رنگ باشد ، فرزندان نیز با همین روش در خانواده ی خویش بزرگ می شوند و در بزرگسالی ازآشکار کردن دوستی خود ، ناتوان خواهند بود ، رفتار هایی چون هدیه دادن ، تشکر کردن ، کمک کردن ، احترام گذاشتن ، و ابراز دوستی زبانی ، از جمله ی رفتار هایی است که فرزندان می توانند آنها را از محیط خانواده بیاموزند و این رفتارها را در آینده به فرزندان و همسر خویش منتقل نمایند .

   33-آیا محبت در میان اعضای خانواده باید زبانی باشد یا عملی ؟

پاسخ :

• محبت و دوستی در اصل یک امر درونی و قلبی است ، و تا با زبان یا رفتار ، نشان داده نشود ، ممکن است افراد از وجود آن در فردی با خبر نشوند ، و از سوی دیگر محبت در خانواده از موضوعاتی است که لازم است ابراز گردد ، و اعضایِ خانواده اعم از همسر و فرزندان باید از آن آگاه گردند ، تا در اینصورت ، میان اعضای خانواده تبادل عاطفی و احساسی جریان داشته باشد ، و روابط رو به سردی نگراید .

• از سوی دیگر ابراز محبت میان افراد ، به خصوص همسران لازم است از تعادل و تناسبی بر خوردار باشد ، و اینطور نباشد که در فردی محبت زیاد باشد و در فرد دیگری کم و اندک ، زیرا فردی که محبت بیشتری می کند ، انتظار دارد پاسخ مناسبی دریافت کند ، و هنگامیکه پاسخ مناسب دریافت نکند ، به مرور زمان ابراز محبت در او ضعیف خواهد شد ، البته ممکن است دو نفر به یک اندازه و به طور مساوی نسبت به یکدیگر ابراز محبت نکنند ولی حداقل نباید ، محبت کردن به یکدیگر فاصله ی زیادی با هم داشته باشد ، مثلاً یکی هشتاد درصد محبت کند و یکی بیست درصد محبت نماید .

• نکته ی دیگر آنکه لازم است انسان هم با زبان ابراز محبت نماید و هم با رفتار و این امر به صورت ترکیبی باشد ، یعنی از هر کدام به موقع استفاده نمود ، هر چند باید توجّه داشت محبت زبانی ، خرج و هزینه ای ندارد و اثر عمیقی در دل و جان دیگران بر جای می گذارد که نباید از آن غفلت ورزید ولی در عین حال محبت عملی مثل هدیه دادن یا کاری مورد علاقه دیگری را انجام دادن نیز ، امری تاثیر گذار است .

   32-آیا همسران لازم است در هنگام اختلاف ، مشکلات خویش را با پدر و مادر خویش در میان بگذارند ؟

پاسخ :

• انسان بطور کلی لازم است در هنگام اختلاف با همسر ، از راهی درست و منطقی به دنبال حلّ مشکل خویش باشد ، برای این منظور باید ریشه یابی شود که مشکل از کجا آغاز شده و علت به وجود آمدن آن چیست ؟ و سعی کند ، ریشه ی اختلاف را برطرف نماید ، و اگر خود به تنهایی توانایی حل مشکل را ندارد ، باید از کسانی کمک بگیرد که دارای تجربه کافی در این موضوع هستند ، و آنان ضمن اینکه راهی را برای حل مشکل ارائه می کنند ، بگونه ای باشد که راه حل آنان ، عوارض و پیامد های منفی ِدیگری در بر نداشته باشد .

• و از آنجایی که پدر و مادر نزدیک ترین و دلسوزترین افراد به فرزند خویش هستند ، برای در میان گذاشتن مشکل ، می توانند گزینه ی مناسبی باشند ، البته باید به این موضوع توجّه نمود که زمانی باید اینکار صورت بگیرد که آنان نیز آگاهی و تجربه ی کافی برای ارائه راه حلی منطقی و قابل اجرا را داشته باشند و مداخله ی آنان بتواند مشکل را کاهش دهد ، نه اینکه مداخله ی آنان باعث افزایش مشکل گردد ، در غیر اینصورت لازم است از کسانی که در این زمینه تخصص دارند کمک گرفته شود .

   31-بدبین بودن در زندگی مشترک ، چه پیامدهای منفی برای  همسران خواهد داشت ؟

پاسخ :

• بدبین به کسی گفته می شود که به هر امر و پیشامدی از روی بد گمانی نگاه می کند ، به تعبیر دیگر وقتی پیش آمدی روی می دهد ، انسان می تواند برای آن یک جهت مثبت و قابل قبول در نظر بگیرد ، و می تواند برای آن یک جهت منفی و غیر قابل پذیرش لحاظ کند ، شخص بدبین در بیشتر موارد ، سراغ جنبه ی منفی پیشامدها می رود ، به خلاف فردی که واقع بین است ، چنین شخصی سعی می کند بدون دلیلِ قانع کننده ، نسبت به چیزی بدبین نباشد ، لذا در غالب موارد ، مثبت نگر خواهد بود .

• البته باید توجّه داشت افراد بدبین ، در طول زمان و چه بسا از دوران نوجوانی و جوانی به علت شرایط فرهنگی و تربیتی محیط خانواده و نیز به علت تیپ شخصیتی خود دچار بدبینی می شوند ، و با این ویژگی وارد زندگی مشترک می شوند ، بدبینی در هر فردی مقدمه ای برای بروز رفتارهای خاصی خواهد بود که معمولاً برای طرف مقابل خوشایند نمی باشد ، یکی از واکنش های بدبینی ، ایجاد محدودیت و نظارت های افراطی نسبت به همسر است ، بطوری که طرف مقابل احساس می کند ، رفتارهای او مورد کنترل شدید همسرش قرار گرفته ، و مجبور است برای هر رفتار کوچک خود ، توضیح قانع کننده ای برای همسر داشته باشد ، و این امر به مرور زمان تبدیل به یک رفتار آزار دهنده خواهد شد .

• یکی از پیامدهای منفیِ بدبینی در میان همسران ، پنهان کاری خواهد بود ، به این معنا که وقتی یکی از دو همسر احساس می کند ، همسرش به رفتار های او بدگمان است ، تلاش می کند بسیاری از چیز ها را از همسر خویش مخفی نگاه دارد تا مجبور نشود برای هر چیز کوچک و بزرگی برای او دلیل بیاورد و با او به بحث و جدل بپردازد و این مسئله به مرور زمان به سردی روابط ، میان دو همسر می انجامد .

   30-آیا ازدواج موفق یا ناموفق بر اساس شانس است ؟

پاسخ :

• معمولاً انسان ها وقتی با یک حادثه ی خوب یا بد مواجه می شوند ، و از علت و ریشه ی پدید آمدن آن با خبر نیستند ، برای آن یک دلیل موهوم و نامعلومی می تراشند ، و اسم آن را بخت یا اقبال و یا شانس می گذارند ، امّا بر اساس نظام علت و معلول که در جهان حاکم است ، خداوند متعال برای هر پدیده ی مادی و معنوی ، علتی قرار داده است ، خواه انسان از علت آن آگاه شود و یا از علت آن بی خبر باشد ، لذا از نظر فلسفی چیزی به نام شانس ( پدیده ی اتفاقی و بدون علت ) وجود ندارد ، و این موضوع بیشتر از آنکه یک موضوع علمی باشد ، یک تفکّر عامیانه است .

• ازدواج موفق و یا ناموفق هم به عنوان یک اتفاق مهم در زندگی انسان ، مرهون علت هایی است که به تصمیم و انتخاب خود انسان باز می گردد ، بنابراین می توان گفت اگر انسان در هر زمینه ای بدون مطالعه ، بدون برنامه و نسنجیده وارد شود ، و نتیجه مطلوبی در بر نداشته باشد ، مسئولیتش با خودش است ، و اگر با مطالعه ، مشورت و با عقل و منطق و به دور از احساسات زود گذر ، انتخابی رارقم زند و به نتیجه ی مطلوبی دست یابد ، باز هم مسئولیت آن به خود انسان باز می گردد .

• نکته ی مهم دیگری را که نباید از نظر دور داشت ، آن است که خوشی ها و سختی های زندگی در جای خود می تواند یک امتحان الهی نیز به شمار آید و انسان در برابر امتحان های الهی لازم است با صبر و شکیبایی و انتخاب بهترین راه ، سر بلند از آن بیرون آید .