گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری (ره)

(72)

از نظر علی ( ع ) آن اصلی که می‌تواند تعادل اجتماع را حفظ کند و همه را راضی نگهدارد ، به پیکر اجتماع ، سلامت و به روح اجتماع آرامش بدهد عدالت است ، ظلم و جور و تبعیض قادر نیست حتی روح خود ستمگر و روح آن‌ کسی که به نفع او ستمگری می‌شود راضی و آرام نگهدارد تا چه رسد به‌ ستمدیدگان و پایمال شدگان ، عدالت بزرگراهی است عمومی که همه را می‌تواند در خود بگنجاند و بدون مشکلی عبور دهد ، اما ظلم و جور کوره راهی‌ است که حتی فرد ستمگر را به مقصد نمی‌رساند

سیری در نهج البلاغه    ج 1  ص 113

گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری (ره)

(71)

انسان احیانا خود را با " ناخود " اشتباه می‌کند و " ناخود " را " خود " می‌پندارد و چون‌ ناخود را خود می‌پندارد آنچه به خیال خود برای خود می‌کند در حقیقت برای‌ ناخود می‌کند و خود واقعی را متروک و مهجور و احیانا ممسوخ می‌سازد . مثلا آنجا که انسان واقعیت خود را همین " تن " می‌پندارد و هر چه‌ می‌کند برای تن و بدن می‌کند خود را گم کرده و فراموش کرده و ناخود را خود پنداشته است

سیری در نهج البلاغه ج1 ص 295

گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری (ره)

(70)

حکمای الهی معتقدند که نفس انسان مادامی که در دنیا هست نه می‌تواند لذات و بهجتهای معنوی را در حدی که هست درک کند چونهمان توجهش به بدن گویی یک حالت تخدیری در او ایجاد می‌کند؛ کاملًا باید از بدن آزاد باشد تا آن لذت و بهجت معنوی را در آن حد خودش درک کند؛ و نه می‌تواند آلام معنوی و روحی را در حدی که هست درک کند، باز به واسطه همین اشتغال به بدن. آنها معتقدند همین‏قدر که انسان می‏‌میرد و روح انسان از این اشتغال تدبیری آزاد می‌شود، به باطن ذات خودش مراجعه می‌کند، یعنی او هست و باطن ذات خودش. اگر ملکاتی که کسب کرده است ملکات فاضله باشد، خصلتهایی که به دست آورده است خصلتهای عالی و روحانی و معنوی باشد، برای او بهجتی دست می‌دهد. مثلًا وقتی که به برزخ منتقل می‌شود اگر آن قسمت برزخش باغی از باغهای بهشت باشد (الْقَبْرُ امّا رَوْضَةٌ مِنْ رِیاضِ الْجَنَّةِ اوْ حُفْرَةٌ مِنْ حُفَرِ النِّیرانِ) به او لذت و بهجتی دست می‌دهد که نمونه‌اش را در دنیا هرگز احساس نکرده و نمی‌توانسته احساس کند و محال بوده که او در این دنیا احساس نماید. (بعد در جای خودش عرض می‌کنم افراد استثنایی چگونه هستند.) و اما اگر برعکس، به عذابهای خودش، به آن ملکات پست و عقده‌ها و کینه‏‌ها و کبرها و حسدها و عنادها و شرکها برگردد آنوقت یک درد و المی احساس می‌کند که هرگز نمونه‌اش را در دنیا احساس نکرده است.

گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری (ره)

(69)

در انسان دو تمایل وجود دارد: یکی تمایل روح انسان و دیگر تمایل تن انسان.
میل جان اندر ترقّی و شرف‏
میل تن در کسب اسباب و علف‏
اگر می‌خواهی جان و روحت آزاد باشد نمی‌توانی شکم‌پرست باشی نمی‌توانی زن‌پرست باشی

و روحت آزاد باشد، پول‌پرست باشی و روحت آزاد باشد و درواقع نمی‌توانی شهوت‌پرست باشی،

خشم‌پرست باشی. پس اگر می‌خواهی واقعاً آزاد باشی، روحت را باید آزاد کنی.

آزادی معنوی ص 31

گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری (ره)

(68)

فلاسفه یک حرفی دارند به نام «اتحاد عاقل و معقول». مسئله‌ اتحاد عاقل و معقول مسئله‌ خیلی مهمی است که از قدیم و حتی در فلسفه جدید هم مطرح است و آن این است که می‌گویند انسان همان چیزی است که می‌اندیشد (این فارسی مطلب است)، که مولوی هم این را در آن شعر معروفش می‌گوید :
ای برادر تو همه اندیشه‏‌ای مابقی تو استخوان و ریشه‌ای
جوهر تو همان اندیشه توست، باقی دیگر که استخوان و پی و غیر آن است، اینها که تو نیستی. رگ و پی و گوشت و اعصاب و استخوان و غیر آن، اینها که تو نیستی، تو همان اندیشه هستی.

آشنایی با قرآن، ج11(صفحه153)