نکته های معنوی

گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری (ره)

(56)

یکی از آن گنجینه‌های بزرگی که در دنیای شیعه وجود دارد این دعاهاست. به خدا قسم گنجینه‌ای است از معرفت. اگر ما هیچ دلیل دیگری نداشتیم غیر از دعاهایی که داریم، از علی بن ابی طالب علیه السلام صحیفه علویه، از زین العابدین علیه السلام صحیفه سجادیه یا دعاهای غیر صحیفه سجادیه، اگر ما جز دعای کمیل از علی و جز دعای ابوحمزه از علی بن الحسین نداشتیم و اسلام در چهارده قرن چیز دیگری نداشت، همین‌که توسط دو تن از شاگردهای اسلام از آن دنیای بدویت و جهالت چنین دو اثری ظاهر شده کافی است. آنقدر اینها اوج و رفعت دارد که اصلًا اعجاز جز این چیزی نیست

آزادی معنوی(صفحه61)

گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری (ره)

(56)

برخی مسائل مطروحه در قرآن بخصوص آنجا که سخن از امور غیب و ماوراءالطبیعه است، اساساً با الفاظ قابل بیان نیستند و به قول شیخ شبستری:
معانی هرگز اندر حرف ناید
که بحر بیکران در ظرف ناید
اما از آنجا که زبان بیان قرآن همین زبان بشری است، ناگزیر آن موضوعات لطیف و معنوی با عباراتی بیان شده‌اند که بشر برای موضوعات مادی به کار می‌برد. لکن‏ برای جلوگیری از سوء فهم، مسائل در بعضی آیات به گونه‌ای طرح شده که می‌باید حتماً به کمک آیات دیگر تفسیر گردد و غیر از این راهی وجود نداشته است. مثلًا قرآن می‌خواسته از حقیقتی که نام آن رؤیت خدا با قلب است- یعنی اینکه انسان می‌تواند خدا را با قلب خود شهود کند- نام ببرد. این معنی در قالب این عبارات بیان شده:

وُجوهٌ یوْمَئِذٍ ناضِرَةٌ. الی‏ رَبِّها ناظِرَةٌ .
در آن روز چهره‌هایی خرم وجود دارد که به پروردگار خود نظر می‌‏افکنند.
قرآن لفظ «دیدن» را به کار برده و لفظ مناسب‌تری برای ادای مقصود در اختیار نداشته است اما برای جلوگیری از اشتباه در جای دیگر توضیح می‌دهد:
لاتُدْرِکهُ الْابْصارُ وَ هُوَ یدْرِک الْابْصارَ «2».
هیچ چشمی او را درک نمی‌کند ولی او بینندگان را مشاهده می‌کند.

آشنایی با قرآن، ج 1(صفحه22)

گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری (ره)

(55)

یک روز رسول خدا صلی الله علیه و آله در مدینه عبور می‌کرد. جوانان مسلمان را دید که سنگی را به عنوان وزنه‌برداری بلند می‌کنند، زورآزمایی می‌کنند برای اینکه ببینند چه کسی وزنه را بهتر بلند می‌کند. رسول خدا همان جا بهره‌برداری کرد، فرمود: آیا می‌خواهید من قاضی و داور شما باشم، داوری کنم که قوی‌ترین شما کدام‌یک از شماست؟ همه گفتند: بله یا رسول الله، چه داوری از شما بهتر! فرمود: احتیاج ندارد که این سنگ را بلند کنید تا من بگویم چه کسی از همه قوی‌تر است؛ از همه شما قوی‌تر آن کسی است که وقتی به گناهی میل و هوس شدید پیدا می‌کند، بتواند جلوی هوای نفس خود را بگیرد. قوی‌ترین شما کسی است که هوای نفس، او را وادار به معصیت نکند. مجاهد کسی است که با نفس خود مبارزه کند. شجاع آن کسی است که از عهده نفس خویش برآید.

آزادی معنوی (صفحه168)

گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری (ره)

(54)

می‌دانید که زهرا علیها السلام چقدر از دست کسانی که به او ظلم کرده بودند ناراحت و ناراضی و غرق در خشم بود. آنها وقتی شنیدند که بیماری حضرت زهرا علیها السلام شدت کرده است پیغام فرستادند که اجازه بدهید ما به خانه شما بیاییم و از شما عیادت کنیم. می‌خواستند به آنجا بروند و بیایند چند کلمه بگویند و گذشته‏‌ها را به نحوی لوث کنند. زهرا علیها السلام اجازه نداد؛ فرمود: من راضی نیستم کسانی که به من ظلم کرده‌اند و حق شوهرم را غصب کرده‌اند، پایشان روی فرش من برسد و به خانه من بیایند. آمدند خدمت علی علیه السلام.گفتند یا اباالحسن! ما از زهرا خواهش کردیم اجازه دهد او را عیادت کنیم ولی او اجازه نداد، از تو خواهش می‌کنیم از زهرا برای ما اجازه بگیر. ببینید ادب زهرا علیها السلام در مقابل علی علیه السلام چقدر است. علی علیه السلام هم نیامده که بگوید: زهرا جان من از تو خواهش می‌کنم حتماً این را بپذیر؛ مثلًا فلان مصلحت من چنین اقتضا می‌کند.
همین‏ قدر پیغام آورد که یا بنت رسول الله، این دو نفر من را وسیله قرار داده‌اند، یعنی ‏اختیار با خودت، می‌خواهی قبول کن، می‌خواهی رد کن. ببینید چطور جواب می‌دهد؛ عرض کرد: «یا عَلی! الْبَیتُ بَیتُک وَ الْحُرَّةُ زَوْجَتُک»  علی‏ جان! خانه مال توست و زهرا هم [همسر] توست؛ من در مقابل تو از خود اراده‏ای ندارم.این زوج روحانی روحهایشان با یکدیگر گره خورده است؛ کمال سنخیت میان این دو روح بزرگ بود. آیا علی علیه السلام حق ندارد بعد از زهرا آرزوی مرگ کند که چنین زهرایی را از دست داده است؟

آشنایی با قرآن، ج 7 (صفحه57)

گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری (ره)

(53)

اینکه به بشر دستور داده شده است که کارهایش را به نام خدا بنامد، روی چه انگیزه‌ای می‌تواند باشد؟ برای این است که کارهای انسان جنبه قدس و عبادت پیدا کند و به نام او برکت یابد.
انسان که احساس فطری از خداوند دارد و او را به عنوان یک موجود قدّوس و منبع خیرات می‌شناسد، وقتی کارش را به نام او نامید معنایش این است که در سایه قدس و شرافت و کرامت او این عمل نیز مقدس گردد.
و چون آغاز کردن به نام کسی مفهومش این است که او را موجودی قدّوس و منزّه از جمیع نقص‌ها و سرچشمه کمالات دانسته و می‌خواهد عملش را با انتساب به او برکت بخشد

آشنایی با قرآن ج 2 ص 9

گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری (ره)

(53)

اینکه به بشر دستور داده شده است که کارهایش را به نام خدا بنامد، روی چه انگیزه‌ای می‌تواند باشد؟ برای این است که کارهای انسان جنبه قدس و عبادت پیدا کند و به نام او برکت یابد.
انسان که احساس فطری از خداوند دارد و او را به عنوان یک موجود قدّوس و منبع خیرات می‌شناسد، وقتی کارش را به نام او نامید معنایش این است که در سایه قدس و شرافت و کرامت او این عمل نیز مقدس گردد.
و چون آغاز کردن به نام کسی مفهومش این است که او را موجودی قدّوس و منزّه از جمیع نقص‌ها و سرچشمه کمالات دانسته و می‌خواهد عملش را با انتساب به او برکت بخشد

آشنایی با قرآن ج 2 ص 9

گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری (ره)

(53)

اینکه به بشر دستور داده شده است که کارهایش را به نام خدا بنامد، روی چه انگیزه‌ای می‌تواند باشد؟ برای این است که کارهای انسان جنبه قدس و عبادت پیدا کند و به نام او برکت یابد.
انسان که احساس فطری از خداوند دارد و او را به عنوان یک موجود قدّوس و منبع خیرات می‌شناسد، وقتی کارش را به نام او نامید معنایش این است که در سایه قدس و شرافت و کرامت او این عمل نیز مقدس گردد.
و چون آغاز کردن به نام کسی مفهومش این است که او را موجودی قدّوس و منزّه از جمیع نقص‌ها و سرچشمه کمالات دانسته و می‌خواهد عملش را با انتساب به او برکت بخشد

آشنایی با قرآن ج 2 ص 9

گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری (ره)

(52)

یکی از گرفتاریهای زندگی بشر در طول تاریخ همین بوده است که افرادی نیرومند و قدرتمند از قدرت خودشان سوء استفاده کرده و افراد دیگری را در خدمت خودشان گرفته‌اند، آنها را به منزله برده خودشان قرار داده‌اند و میوه وجود آنان را که باید متعلق به خودشان باشد به نفع خود چیده ‏اند.
می‌دانید کلمه «استثمار» یعنی چه؟ یعنی چیدن میوه دیگری. هرکسی وجودش مثل یک درخت پرمیوه است. میوه درخت وجود هرکسی یعنی محصول کار و فکرش، محصول فعالیتش، محصول ارزشش باید مال خودش باشد. وقتی که افرادی کاری می‌کنند که محصول درخت وجود دیگران را به خودشان تعلق می‌دهند و میوه‌های وجود آنها را می‏‌چینند، می‌گویند این فرد فرد دیگر را استثمار کرده است. یکی از گرفتاری‌های بشر در طول تاریخش همین بوده است که فردی فرد دیگر را، قومی قوم دیگر را استثمار می‌کرده، به بردگی خود می‌کشیده است

آزادی معنوی(صفحه13)

گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری (ره)

(51)
یکی از اقسام آزادی، آزادی اجتماعی است که انسان از ناحیه افراد دیگر آزاد باشد.
یکی از گرفتاریهای زندگی بشر در طول تاریخ همین بوده است که افرادی نیرومند و قدرتمند از قدرت خودشان سوء استفاده کرده و افراد دیگری را در خدمت خودشان گرفته‌اند، آنها را به منزله برده خودشان قرار داده‌اند و میوه وجود آنان را که باید متعلق به خودشان باشد به نفع خود چیده ‏اند.

آزادی معنوی ص 13

گزیده ای از سخنان استاد شهید مطهری (ره)

(50)

در مسائل اجتماعی، آن اصلی که مادر همه اصل‌هاست عدالت است. عدالت یعنی رعایت حقوق افراد دیگر. مشکلی که بشر، هم در اخلاق دارد و هم در اجتماع، از جنبه اجرایی اینهاست؛ یعنی هیچ کس نیست که اخلاق را نشناسد و یا نداند که عدالت تا چه اندازه ضرورت دارد. مشکل کار در مرحله اجراست. آن وقتی که انسان می‌خواهد یک اصل اخلاقی را رعایت کند می‌بیند منافعش در یک طرف قرار گرفته و اخلاق در طرف دیگر، می‌بیند راستگویی در یک طرف قرار گرفته و منفعت و سود در طرف دیگر. یا باید دروغ بگوید، خیانت کند و سود را ببرد و یا باید راست بگوید، امانت بورزد و از سود صرف نظر کند. اینجاست که می‌بینیم بشر که دم از اخلاق و عدالت می‌زند، پای عمل که می‌رسد ضد اخلاق و ضد عدالت عمل می‌کند. آن چیزی که پشتوانه اخلاق و عدالت است و اگر در انسان وجود پیدا کند انسان به سهولت راه اخلاق و عدالت را در پیش می‌گیرد و سود را کنار می‌زند تنها ایمان است.

آزادی معنوی(صفحه92)