امام علی علیه السلام
کسیکه از زمان ایمن شد ، زمانه به او خیانت می کند ، و کسیکه زمانه را بزرگ و با اهمیت دانست ، او را خوار می کند
مَنْ أَمِنَ الزَّمَانَ خَانَهُ وَ مَنْ أَعْظَمَهُ أَهَانَه
نهج البلاغه
- مقصود از زمان امور و حوادثی است که در زمان واقع شده و تغییراتی است که در زمان اتفاق می افتد ، و مقصود از ایمن شدن از زمان ، دل سپردن به آن و در غفلت به سر بردن و بی توجه بودن به آینده ی کارها است و مراد از خیانت زمان غافلگیر شدن در برابر حوادث و پیش بینی نکردن و گرفتار شدن در مشکلات روزگار و دست خالی ماندن است ، لذا کسیکه به دنیا دل بسته و فریفته آن شود و در حال غفلت ، روزگار خویش را سپری کند ، زمانی که دنیا از دست او گرفته شود ، دچار خسران و زیان خواهد شد .
- و مقصود از بزرگ شمردن زمان ، مغرور شدن و اطمینان پیدا کردن به نعمت ها ، سلامتی ، جوانی و امنیت است (1) و اینکه فکرکند اینها همیشگی بوده و هیچوقت از بین نمی رود ، در حالیکه ممکن است در فرصتی کوتاه همه از او گرفته شود ، پس باید قدر نعمت ها و آرامش و آسایشی را که خداوند در اختیار او قرار داده بداند ، حق آنها را بجا آورد و به نا سپاسی روی نیاورد .
پرسش : مقصود از خیانت زمان به انسان چه می باشد ؟
پاسخ : مقصود آن است که حوادث و تغییر و تحولاتی که در زمان اتفاق می افتد ؛ اگر انسان برای آنها پیش بینی لازم را نداشته باشد ، در آنها گرفتار خواهد شد ، مثلاً انسانی که غرق در نعمت ها باشد و از آنها درست و خدا پسندانه بهره نگیرد ، هنگامیکه آنها از دست او گرفته شود ، خوشی او به نا خوشی و درد ورنج مبدّل خواهد شد .
---------------------
1- تنبیه الغافلین و تذکرة العارفین، ج 2 ، صفحه ى 400