(19)

وجود خود انسان برای انسان حکم عینکی را دارد که از پشت آن عینک می‌بیند، که عینک به هر رنگ باشد انسان اشیاء را به همان رنگ می‌بیند. به همین جهت آدم‌های بد، بدبین‌اند. افرادی که در وجودشان و در شخص خودشان جز بدی و بدخواهی و کینه‌توزی و سبعیت نمی‌بینند، امکان ندارد که باور کنند در دنیا انسانی هم هست که ملکات انسانیت در او وجود دارد. این گونه اشخاص حتی به پیغمبران بدبین‌اند، به مردان بسیار متقی بدبین‌اند و به همه مردم دنیا. می‌گوید:

هر که را افعالِ دام و دد بود;;;;;;;; بر کریمانش گمان بد بود

هر که خودش بد باشد، بد گمان به مردان خوب هم هست. مثالی ذکر می‌کند می‌گوید: آدم وقتی که دور خودش بچرخد و چندین دورِ سریع بزند، مخصوصا اگر تمرین نداشته باشد، وقتی که بایستد، این جور حس می‌کند که تمام اشیاء دارند به دور او می‌چرخند در صورتی‌که اشیاء به دور او نمی‌چرخند، او سرش به اصطلاح ما چرخ خورده است و خیال می‌کند دنیا دارد به دور او می‌چرخد. می‌گوید:

گر تو برگردی و برگردد سرت;;;;;; ;;;;;; ;خانه را گردنده بیند منظرت

استاد مطهری، خدا در اندیشه انسان، ص12