سفارش های رسول خدا صلی الله علیه و آله به امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام
(33)
گذشت و چشم پوشی
در این سفارش به بخشش و چشم پوشی از خطا و لغزش دیگران اشاره شده است :
- یکی ازگام های مؤثر در انجام خوبی ها و پرهیز از بدی ها ، آگاهی از رفتارهای پسندیده و ناپسند است ، لذا در توصیه های اخلاقی پیشوایان دین ، مشاهده می کنیم که آن بزرگواران ، پیروان و یاران خود را از اعمال شایسته و ناشایسته آگاه می ساختند تا آنان در پیمودن راه حق و درست ، دچار اشتباه و گمراهی نگردند ، چون اگر آشنایی با این مسیر را فقط در اختیار مردم قرار دهند ، امکان انحراف و بیراهه رفتن در این راه بسیار است و چه بسا انسان هایی با عقل محدود خود ، راه نادرستی را درست و یا راه درستی را نادرست بپندارند و از صراط مستقیم دور گردند
- در اینجا پیامبر صلی الله علیه و آله صفات بدترین مردم را بیان می کنند ، و آن فردی است که از جرم و تقصیر دیگران نمی گذرد و از لغزشی که دیگران انجام داده اند چشم پوشی نمی کند به تعبیر دیگر وجود با گذشت و بخشنده ای ندارد و از این جهت فرد ناتوان و ضعیفی است ، بر خلاف افرادی که روح بلندی دارند و توانایی بخشیدن کار ناروایی که دیگران در حق او یا دیگری انجام داده اند را دارند و در عوض به آنان فرصت می دهند که اشتباه خود را جبران کنند
- و کسانی که در مرحله ی بدتری از مورد قبل قرار دارند کسانی می باشند که مردم از شرّ و بدی آنان در امان نیستند و از آنها امید کار خیری نمی رود و و هر لحظه انتظار آن است که رفتار ناشایست و اخلاق بدی از آنان ظهور پیدا کند و دامنگیر کسی شود و به یقین چنین افرادی از لحاظ فرهنگی و تربیتی در سطح پایینی قرار دارند و همین امر باعث شده که عادت های بدی در طول زمان در آنها پدید آید و دامنه ی آن به افراد جامعه کشیده شود ، از همین جا می توان گفت که تربیت نسل صالح ، هم برای خانواده و خود فرد در آینده مفید است و هم جامعه از صلاح آنان در آینده بهره مند خواهد شد
پیامبر صلی الله علیه و آله به امیر مؤمنان علیه السلام فرمودند :
یا علی ! آیا تو را از بدترین مردم با خبر سازم ؟ ، حضرت علی علیه السلام فرمودند : بلی ای رسول خدا (ص) ، پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند : کسی که از جرم و تقصیر دیگران نمی گذرد و از خطای آنان چشم پوشی نمی کند ، و آیا به بدتر از آن با خبرت سازم ؟ ، علی علیه السلام فرمودند : بلی ای رسول خدا (ص) ، پیامبر(ص) فرمودند : کسی که مردم ازشرّ او در امان نمی باشند و امید خیری از او نمی رود (1)
---------------------------
1-یَا عَلِیُّ أَ لَا أُنَبِّئُکَ بِشَرِّ النَّاسِ قُلْتُ بَلَى یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ مَنْ لَا یَغْفِرُ الذَّنْبَ وَ لَا یُقِیلُ الْعَثْرَةَ أَ لَا أُنَبِّئُکَ بِشَرٍّ مِنْ ذَلِکَ قُلْتُ بَلَى یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ مَنْ لَا یُؤْمَنُ شَرُّهُ وَ لَا یُرْجَى خَیْرُهُ(تحف العقول ص 14)
