امام علی علیه السلام

از آنچه آمده (اتفاق افتاده) برای آنچه نیامده (هنوز اتفاق نیفتاده) ، راهنمایی بگیر ، چون کارها شبیه یکدیگرند

استدلّ على ما لم یکن بما قد کان فإنّ الأمور أشباه

نهج البلاغه

• اتفاقات گذشته و آینده گرچه از یک نظر با یکدیگر متفاوت هستند ولی از نظری دیگر با یکدیگر شباهت دارند و از یک الگو و روش تبعیت می کنند ، از سوی دیگر یک انسان در این دنیا به اندازه ای فرصت ندارد که همه چیز را خود به تنهایی تجربه نماید ، لذا می تواند از گذشته ای که دیگران تجربه کرده اند ، استفاده کند و خود تجربه های جدیدی پیدا نماید .
• این تجربه شامل تمام تجربه های مثبت ومنفی و خوب و بد می شود ، به این معنا که از تجربیات خوب در زندگی خود استفاده نموده و زندگی و برنامه های خود را بهبود بخشد ، واز تجربیات بد عبرت گیرد واشتباهی را که دیگران انجام دادند ، او انجام ندهد ، در این صورت است که هم از فرصت های خود استفاده کرده و هم عمر خود را ضایع نکرده است .
• این تجربیات شامل مسائل علمی ، اجتماعی ، فرهنگی ، اخلاقی ، خانوادگی و ... می شود ، که می توان از اندوخته های دیگران بهره برد ، واندوخته های جدیدی را به آن اضافه نموده و به همین صورت  آن را به دیگران انتقال داد ، تا دیگران نیز از آن بهره مند شوند .

پرسش :کارهایی که در گذشته اتفاق افتاده ، چه نسبتی با کارهایی که در آینده اتفاق می افتد ، دارد ؟

پاسخ : گذشته و آینده گرچه از جنبه هایی با یکدیگر متفاوت هستند ولی می توانند شیوه و روش یکسانی داشته باشند ، مثلاً برای رسیدن به یک هدف باید برای آن برنامه وطرحی وجود داشته باشد و در کنار آن تلاش و کوششی لازم است تا به هدف رسید ، این موضوع در هرکاری چه در گذشته و چه در آینده جریان دارد .