سفارش های رسول خدا صلی االله علیه و آله به امیر مؤمنان حضرت علی علیه السلام
(1)
تأثیر یقین در رفتار انسان
- در این سفارش پیامبر اسلام صلی االله علیه و آله به تأثیری که یقین در رفتار انسان دارد اشاره می کنند ، از این جهت که وقتی انسان به چیزی یقین داشته باشد ، شک و تردید او نسبت به آن از بین می رود و آن را حتمی و قطعی خواهد دید و به تحقق آن اطمینان پیدا خواهد کرد ، لذا به راحتی بر اساس یقین خود رفتار خواهد نمود .
- کسی که باور و یقین دارد که رضایت خداوند در هر کاری مهم است ، مخالفت و نارضایتی دیگران در آن کار، برای او مهم نخواهد بود ، چه برسد به اینکه بخواهد به هر قیمتی دیگران را راضی نگاه دارد ، هر چند با نارضایتی و خشم خداوند همراه باشد
- کسیکه یقین دارد که خداوند نعمت هایی را در اختیار او قرار داده و اگر صلاح نمی دانست، این نعمت ها را در اختیار او قرار نمی داد ، دیگر به ستایش و یا سرزنش غیر خداوند نمی پردازد ، چون می داند آنچه خدا مصلحت دانسته به او رسیده لذا جز خدا را ستایش نمی کند ، و آنچه را خداوند مصلحت ندانسته ، به او نرسیده است ، پس کسی را مذمت نمی کند
- از این رو فردی که به خداوند یقین دارد ، می داند رزق و روزی او بر اساس حرص زدن ، زیاد نمی شود ، و نارضایتی کسی ، مانع روزی انسان نمی شود
- چنین شخصی می داند ، خداوند بر اساس فرمان خویش و بخششی که نسبت به بندگان دارد ، آرامش و نشاط را در یقین و رضایت ( از خویش) قرار داده ، و غم و اندوه را درشک و تردید و نارضایتی گنجانده است
- پس کسیکه می خواهد در زندگی آرامش و نشاط داشته باشد ، شایسته است ، یقین خود را به خداوند بیفزاید و شک و تردید و ناخشنودی خود را ، از خداوند و افعال الهی دور نماید
پیامبر صلی االله علیه و آله به امیر مؤمنان علیه السلام فرمودند :
یا علی ! همانا از نشانه های یقین آن است که با به خشم درآوردن خدا ،کسی را خشنود نسازی و به آنچه خدا عطا کرده دیگری را ستایش نکنی ، و آنچه را خداوند عطا نکرده ، (برای آن ) دیگری را سرزنش نکنی ( و بدانی) که حرص زدن انسانِ حریص، جلب روزی نمی کند ، و ناخشنودی کسی ، مانع روزی رسیدن نمی شود ، ( و بدان که) خداوند بر اساس حکم و بخشش خویش ، آرامش و نشاط را در یقین و رضایت ( از خود ) قرار داده و غم و اندوه را در تردید و نارضایتی گنجانده است .(1)
_____________________
1-یَا عَلِیُّ إِنَّ مِنَ الْیَقِینِ أَنْ لَا تُرْضِیَ أَحَداً بِسَخَطِ اللَّهِ وَ لَا تَحْمَدَ أَحَداً بِمَا آتَاکَ اللَّهُ وَ لَا تَذُمَّ أَحَداً عَلَى مَا لَمْ یُؤْتِکَ اللَّهُ فَإِنَّ الرِّزْقَ لَا یَجُرُّهُ حِرْصُ حَرِیصٍ وَ لَا تَصْرِفُهُ کَرَاهَةُ کَارِهٍ إِنَّ اللَّهَ بِحُکْمِهِ وَ فَضْلِهِ جَعَلَ الرَّوْحَ وَ الْفَرَحَ فِی الْیَقِینِ وَ الرِّضَا وَ جَعَلَ الْهَمَّ وَ الْحَزَنَ فِی الشَّکِّ وَ السَّخَط (تحف العقول ص 6)
