85-رفتار و گفتار انسان ، تابع چه الگویی باید باشد ؟
پاسخ :
- در جریان طبیعی و عادی زندگی آنچه که به عنوان یک معیار می توان به آن توجّه نمود ، موضوع اعتدال است ، به این معنا که تا ضرورت خاصی پیش نیامده ، انسان نباید از جانب اعتدال در مشی اجتماعی خویش خارج شود ، و خود را دچار افراط و تفریط نماید ، مثلاً در راه رفتن که یک رفتار طبیعی برای انسان است در شرایط عادی نباید با شتاب و عجله ، همراه باشد و نه شایسته است با کندی صورت گیرد ، مگر در مواردی که فرد در شرایطی است که در آن لحظه باید شتاب کند و یا شرایط ویژه ای دارد که تند رفتن برای او امکان پذیر نمی باشد ، بلکه توصیه شده با وقار و تواضع حرکت نماید ، البته باید توجه داشت یک موقع است از راه رفتن بر روی پا ، سخن گفته می شود و یک موقع است که مقصود از رفتن ، رفتار اجتماعی فرد است که در آن صورت نیز لازم است از افراط و تفریط به دور باشد ، مورد دیگر که موضوع بحث اعتدال است سخن گفتن و میزان صدا و لحن سخن می باشد که لازم است در روابط اجتماعی با دیگران و حتی اعضای خانواده ، از بلند کردن صدا و فریاد زدن در شرایط عادی ، پرهیز نمود چون این نوع رفتار به دور از ادب و گاه آزار دهنده برای دیگران خواهد ، لذا در پند و اندرزی که لقمان به فرزند خویش می دهد به او توصیه می کند در راه رفتن میانه رو باشد و از بلند کردن صدای خود بپرهیزد و برای درک بهتر این موضوع ، صدای بلند و گوش خراش را به برخی از حیوانات تشبیه می کند که صدای نا خوشایندی دارند . (1)
--------------------
1-وَ اقْصِدْ فی مَشْیِکَ وَ اغْضُضْ مِنْ صَوْتِکَ إِنَّ أَنْکَرَ الْأَصْواتِ لَصَوْتُ الْحَمیر : و در راه رفتن خویش میانه رو باش ، و از صدای خود بکاه زیرا بدترین صداها ، صدای خران است ( لقمان/19)