40-وظیفه ی انسان نسبت به همنوعان ، به ویژه خویشاوندانِ خود چه می باشد ؟

پاسخ :

• اسلام هم به روابط فردی انسان توجّه نموده و هم به روابط اجتماعی او ، گرچه نسبت به روابط اجتماعی تأکید بیشتری نیز نموده است ، این رابطه با همنوعان ، همواره بر اساس روابط مثبت و سازنده و هم زیستی مسالمت آمیز با آنان است ، اسلام همواره به نیکی کردن و مهربانی با مردم سفارش نموده و این موضوع نسبت به کسانی که رابطه ی خویشاوندی با انسان دارند از تأکید بیشتری برخوردار است .
• به عنوان نمونه : در آیه ی 36 سوره ی نساء توصیه به نیکی به گروه های مختلف از همنوعان خود نموده ، چه کسانی که رابطه ی خویشاوندی با انسان دارند و چه کسانی که چنین رابطه ای ندارند ، از جمله : پدر و مادر ، فامیل و خویشاوندان ، یتیمان ، فقراء و مستمندان ، همسایگانی که خویشاوندی با انسان دارند و همسایگانی که خویشاوند انسان نیستند ، همنشین ، همراه و دوست ، مسافرینی که در راه مانده اند ( و خرج سفر ندارند) ، و بردگان ( درزمان های گذشته که چنین افرادی بوده اند) (1)
• در این راستا خانواده ی انسان از جمله ی کسانی هستند که در کنار انسان زندگی می نمایند و به نوعی همنشین و هم صحبت و همراه دائمی انسان در طول زندگی می باشند که لازم است با آنان به شایستگی و با اخلاق نیکو رفتار نمود ، پیامبر صلی الله علیه و آله می فرمایند : بهترین شما کسی است با خانواده ی خود (رفتارِ) خوبی داشته باشد و من بهترین فردِ شما با خانواده ی خود هستم (2)
•  البته باید توجّه داشت مقصود از نیکی کردن نسبت به دیگران ، تنها شامل کمک مالی نمی شود ، بلکه شامل رفتار هایی چون ، نرمخویی ، فروتنی ، برآوردن نیاز آنها ، خیرخواهی در مشورت دادن ، پوشاندن اسرار آنها ، چشم پوشی از لغزش ها ، باز گو نکردن بدی های آنان ، دادن وسایل مورد نیاز به آنان و چیزهایی از این قبیل است (3)

---------------------

1-وَ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ لا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئاً وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً وَ بِذِی الْقُرْبى‏ وَ الْیَتامى‏ وَ الْمَساکینِ وَ الْجارِ ذِی الْقُرْبى‏ وَ الْجارِ الْجُنُبِ وَ الصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَ ابْنِ السَّبیلِ وَ ما مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ مَنْ کانَ مُخْتالاً فَخُورا

2-قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص خَیْرُکُمْ خَیْرُکُمْ لِأَهْلِهِ وَ أَنَا خَیْرُکُمْ لِأَهْلِی.((وسائل الشیعة؛ ج‌20، ص: 171)

3-تفسیر الکاشف، ج‏2، ص: 322