48-امام علی علیه السلام ، فلسفه ی ایمان به خداوند را چه موضوعی می دانند ؟
پاسخ :
- امام علی علیه السلام در نهج البلاغه فلسفه ایمان را ، پاک شدن انسان از (آلودگی) شرک بیان کرده اند (1) ، زیرا شریک قائل شدن برای خداوند ، نوعی آلودگی معنوی است و موجب می شود اعتقادات و باور های انسان از حقیقت توحید فاصله گیرد و روح انسان را به خرافات و امور غیر واقعی آلوده سازد .
- امام علی علیه السلام برای ایمان (2) سه مرحله ذکر میفرمایند : اول : معرفت قلبی ، به این معنا که دل خویش را با اعتقاد به اصول دین پیوند بزند ، دوم : اقرار زبانی ، به این معنا که به شهادتین ( شهادت به وحدانیت خداوند و شهادت به نبوت پیامبر صلی الله علیه و آله ) و فروع و شاخه های آن با زبان اعتراف کند ، سوم : با اعضا و بدن خویش به واجبات الهی مثل نماز ، روزه ، حج و غیره عمل کند (3)
- شرک را هم به دو نوع تقسیم کرده اند : (4)
- شرک بزرگ و آن شریک قائل شدن برای خداوند است ، خداوند در قرآن می فرماید : همانا کسانی که گفتند : عیسی پسر مریم ، خداست ، کفر ورزیدند ؛ در حالیکه مسیح به بنی اسرائیل گفت : خدا را بپرستید ، که پروردگار من و شماست ، همانا کسیکه به خداوند شرک ورزد ، خداوند بهشت را برای او تحریم می کند و جایگاه او دوزخ است و هیچ یار و یاوری برای او نخواهد بود (5)
- و شرک کوچک و آن به این معنا است که در کارهای خود همراه با خدا ، دیگران را نیز در نظر داشته باشد مانند آنچه در ریا و نفاق وجود دارد ، خداوند در قرآن می فرماید : " و بیشتر آنان به خدا ایمان نمىآورند مگر اینکه در حالت شرک قرار دارند " (6)
- این آیه، هم شامل حال مشرکان عصر پیامبر اسلام مىشود که در عین حال که خداى واقعى را قبول داشتند بتها را شریک او مىدانستند و هم شامل حال مسلمانانى مىشود که به خدا و پیامبر او ایمان دارند ولى ایمان آنها سست است و کارهاى شرک آمیز انجام مىدهند و مثلًا در نماز خود ریا مىکنند یا دیگران را در زندگى خود مؤثر مىدانند. شرک از نوع اول را شرک جلى یا شرک آشکار و شرک از نوع دوم را شرک خفى یا شرک پنهان مىنامند. (7)
-----------------------
1- فَرَضَ اللَّهُ الْإِیمَانَ تَطْهِیراً مِنَ الشِّرْک ( نهج البلاغة حکمت 252(صبحی الصالح)، صفحه ى 512
2- وَ سُئِلَ عَنِ الْإِیمَانِ- فَقَالَ الْإِیمَانُ مَعْرِفَةٌ بِالْقَلْبِ- وَ إِقْرَارٌ بِاللِّسَانِ وَ عَمَلٌ بِالْأَرْکَانِ ( نهج البلاغة حکمت 227 (صبحی الصالح) صفحه ى 508)
3-توضیح نهج البلاغة، ج 4 ، صفحه ى 366
4- المفردات فی غریب القرآن، ص: 452
5-مائده/72
6-یوسف/106
7-تفسیر کوثر، ج5، ص: 463