9-از دیدگاه نهج البلاغه چگونه باید با خواسته های نفس امّاره مخالفت نمود ؟

پاسخ :

• نفس امّاره به مرحله ای از نفس انسانی اطلاق می شود که تمایل به شهوات و هوی و هوس و انجام بدی ها دارد  در این حالت نفس امّاره به دستورات عقل و دین اعتنایی نمی کند ، امّا انسانی که بر نفس امّاره خویش تسلّط یافته است با کمک دین و عقلِ خویش سعی در مهار آن را دارد ،  و او را به حال خود رها نمی کند که به آنچه می خواهد و تمایل دارد دست پیدا کند (1) امام علی علیه السلام در نهج البلاغه به این موضوع اشاره می کنند که اگر نفس امّاره انسان بنای مخالفت گذاشت و نمی خواست در مسیر درست گام بردارد ، لازم است از آنچه به آن تمایل و علاقه دارد ، او را محروم نموده و باز داشت(2) ، تا به حال خود رها نشود و با اینکار در حقیقت او را تنبیه خواهیم نمود . مثلاً اگر نفس انسانی در انجام واجبات کوتاهی نمود و بخاطر تنبلی وکسالت از انجام آن طفره می رفت ، در مقابل باید از آنچه به آن تمایل دارد او را محروم نمود و به او میدان نداد تا عادت های ناپسند بر او غلبه پیدا نکند و یا اگر به انجام برخی از گناهان تمایل نشان می داد ، لازم است با دور کردن اسباب و مقدمات گناهی که به آن تمایل دارد ، او را از رسیدن به خواسته اش محروم نمود ، البته باید توجّه داشت این کار نیازمند عزم و اراده جدّی برای مخالفت با آن است در غیر اینصورت نفس امّاره فرصت برای رسیدن به خواسته های خود پیدا خواهد نمود .

----------------------

1-رک : تفسیر الکاشف، ج‏4، ص: 325

2-إِنِ اسْتَصْعَبَتْ عَلَیْهِ نَفْسُهُ فِیمَا تَکْرَهُ-  لَمْ یُعْطِهَا سُؤْلَهَا فِیمَا تُحِبُّ (خطبه 193 نهج ‏البلاغة(صبحی‏ الصالح)             صفحه‏ ى 303)