3-از نگاه نهج البلاغه ، علت دور شدن شیطان از مقام قُرب الهی چه بوده است ؟

پاسخ :

• از نگاه امام علی علیه السلام ، همانگونه که قرآن کریم هم به این حقیقت اشاره می فرماید ، علت دور شدن شیطان از مقام قُرب الهی ، تکبّری بود که شیطان در برابر امر الهی از خود نشان داد و امر خداوند را اطاعت نکرده و خود را برتر از حضرت آدم علیه السلام دانست ، با اینکه شیطان (ابلیس) مدّت زمانی طولانی در پیشگاه الهی به عبادت پرداخته بود ولی هنگامیکه در معرض آزمایش الهی قرار می گیرد ، دچار تکبّر و خود پسندی می گردد و از اطاعت فرمان الهی سر باز می زند (1) این موضوع ، از سویی به تأثیر منفی تکبّر و پیامد اخلاقی خود برتر بینی اشاره دارد ، آنگونه که امام علی علیه السلام در ضمن خطبه ای فرمودند : کسیکه رأی و نظر خود را بزرگ بیند دچار گمراهی گردد و کسیکه تنها به عقل خود اکتفا کند( و خود را بی نیاز از دیگران ببیند) دچار لغزش خواهد شد ، و هر کس بر مردم تکبّر ورزد ، خوار گردد (2) و از سوی دیگر به این موضوع اشاره دارد که انسان ممکن است در زمانی فرد خوبی باشد و به عبادت و بندگی خداوند مشغول باشد ولی در معرض آزمایش الهی قرار گیرد و از امتحان سر بلند بیرون نیامده و عاقبت بخیر نشود ( که از آن به خداوند پناه می بریم)

---------------------------

1-رک : نهج البلاغه (ترجمه دشتی) خطبه 192 ص 382

2-وَ مَنْ أُعْجِبَ بِرَأْیِهِ ضَلَّ وَ مَنِ اسْتَغْنَى بِعَقْلِهِ زَلَّ وَ مَنْ تَکَبَّرَ عَلَى النَّاسِ ذَلَّ (الکافی   ج  8   ص  18)