110-خودخواهی چیست و چه پیامدهای اخلاقی برای انسان دارد ؟
پاسخ :
- همانگونه که از نام " خود خواهی" بر می آید به معنای خود را خواستن است و می توان این واژه را در برابر" دیگران خواهی" بکار برد که به معنای آن است که ، دیگران را بر خود ترجیح دادن می باشد ، خود را خواستن ، از غریزه ای در انسان به نام " حبّ ذات " ناشی می شود ، بر اساس این غریزه ، انسان تمایل به خود وحفظ خویش دارد و اگر این غریزه در وجود انسان به ودیعه نهاده نشده بود ، انسان برای حفظ خود و سلامت خویش هیچ اقدامی صورت نمی داد ، پس اصل این غریزه برای بقای انسان پیش بینی شده است ولی در عین حال انسان ها در کاربرد این غریزه ممکن است دچار افراط و تفریط شوند ، اگر در کاربرد آن کوتاهی و تقصیر کنند ، موجودیت آنان به خطر می افتد و اگر در توجّه به این غریزه افراط و زیاده روی کنند ، به سمت رذایل اخلاقی پیش خواهند رفت ، یکی از رذایل اخلاقی در توجّه بیش از اندازه به " حب ذات " ، صفت ناپسند خود خواهی است ، البته باید توجّه داشت خود خواهی دارای مراتبی از شدید و ضعیف است و ممکن است کسی بسیار خود خواهد باشد و فرد دیگری خود خواهی اندکی داشته باشد .
- انسان خود خواه ، خود و منافع خویش را بر دیگران ترجیح می دهد ، و حاضر است منافع دیگران را فدای منافع خویش گرداند ، برای چنین شخصی مهم نیست دیگران چه می خواهند وچه نظری دارند ، برای چنین فردی اهمیت ندارد به دیگران ضرر و زیانی وارد می شود ، فقط کافی است خود ضرر نبیند ، برای چنین انسانی مهم نیست دیگران سختی بکشند یا نه ، فقط کافی است خودش در راحتی باشد ، حال برای دیگران چه مشکلی پیش می آید ، اهمیتی ندارد ، انسان خود خواه محبت های دیگران را در حق خود نادیده می گیرد و اگر کوچکترین بی محبتی ببیند ، آن را بزرگ نمایی می کند ، انسان خود خواه کارهای خود را بسیار بزرگ می بیند و زحمات دیگران در حق خویش را نادیده می گیرد .
- بدیهی خواهد بود ، فرد خود خواه در جامعه و به ویژه در دل های مردم جایگاهی نخواهد داشت و انسان ها تا مجبور نباشند و ضرورتی اقتضا نکند از معاشرت و ارتباط با چنین شخصی پرهیز خواهند نمود و اگر مجبور به ارتباط با چنین شخصی باشند ، فقط جنبه ی ظاهری خواهد داشت نه بر اساس کشش و محبت درونی .