108-برخی از نشانه های بی ادبی را نام ببرید ؟
پاسخ :
در روایات به برخی از رفتار های خارج از ادب اشاره شده است که دانستن آن می تواند برای ما مفید باشد :
- در روایتی از امام حسن عسکری علیه السلام وارد شده است که شادی کردن در برابر کسیکه دچار غم و اندوه است با ادب منافات دارد (1) به این معنا که بجای اینکه با او همدردی نماییم ، رفتاری نماییم که نشان از بی توجّهی ما به حال اوست مثلاً کسیکه عزیزی را از دست داده است و عزادار است بجای همدردی با او اگر نزد او شادی نماییم این بر خلاف ادب خواهد بود .
- امام حسن مجتبی علیه السلام می فرمایند : کسیکه عقل ندارد ادب هم نخواهد داشت (2) ، به این معنا که انسان بی خرد یا کم خرد رفتارهای نسنجیده ای را ممکن است انجام دهد که با هنجارهای قابل قبول در جامعه همخوانی ندارد ، لذا رفتار او را حمل بر بی ادبی خواهند نمود .
- یکی از مواردی که ادبِ انسان در معرض آسیب قرار می گیرد در هنگام خشم و عصبانیت است که اگر کنترل نشود ، در آن حال ممکن است انسان هر رفتاری را انجام یا هر سخنی را به زبان جاری کند که با اخلاق منافات داشته باشد (3)
- امام علی علیه السلام می فرمایند : کسیکه بد سخن می گوید ( سخنان زشت بر زبان جاری می کند) ادب نخواهد داشت (4) ، بر این اساس شایسته است به مضمون سخنان خویش توجّه نموده و اگر با هنجارهای اخلاقی مخالف است از گفتن آنها اجتناب نماییم .
-----------------------
1- لیس من الأدب إظهار الفرح عند المحزون (تحفالعقول ص 489)
2- قَالَ لَا أَدَبَ لِمَنْ لَا عَقْلَ لَه (بحارالأنوار ج 75 ص 111)
3- امام علی علیه السلام می فرمایند : با خشم ، ادب نخواهد بود ( لا أدب مع غضب) غررالحکم ص 303
4- لا أدب لسیئ النطق (غررالحکم ص 248 )