106-آیا رعایت ادب یک امر عرفی است ؟
پاسخ :
- بدیهی خواهد بود که هر جامعه ای برای خود عرف و فرهنگ رایجی دارد ، که افراد آن جامعه خود را ملزم به رعایت آن می دانند ، لذا برخی از لغت شناسان ادب را به رفتار پسندیده مطابق با هنجارهای جامعه معنا کرده اند (1) و چه بسا رفتاری در جامعه ای رفتاری مؤدبانه محسوب می شود و همان رفتار در جامعه ی دیگر خلاف ادب نباشد ، از سوی دیگر برخی از رفتارها بر اساس اعتقادات مذهبی نیز رفتاری تؤام با ادب محسوب می شود که در مباحث اخلاقی به آن اشاره شده است به عنوان مثال ، روایت ذیل را می توان به نوعی با مسئله ادب مربوط دانست ، شخصی از رسولخدا صلی الله علیه و آله سؤال می کند پدر چه حقی بر فرزند خود دارد ؟ حضرت فرمودند : (یک) او را با اسم صدا نزند ( مثلاً اگر اسم او حسن است یا بگوید حسن آقا یا بگوید پدر یا پدر جان ) (دو) جلوتر از او راه نرود ( مگر ضرورت خاصی ایجاب کند) (سه) پیش از او ننشیند ( مگر ضرورت خاصی ایجاب کند) (چهار) کاری نکند که مردم به پدرش ناسزا بگویند (2)
--------------------
1-فرهنگ معین
2-ٍ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ مُوسَى ع قَالَ سَأَلَ رَجُلٌ رَسُولَ اللَّه صمَا حَقُّ الْوَالِدِ عَلَى وَلَدِهِ قَالَ لَا یُسَمِّیهِ بِاسْمِهِ وَ لَا یَمْشِی بَیْنَ یَدَیْهِ وَ لَا یَجْلِسُ قَبْلَهُ وَ لَا یَسْتَسِبُّ لَهُ ( الکافی ج : 2 ص : 159)