105-ادب چیست و چه جایگاهی برای انسان دارد ؟
پاسخ :
- ادب بخشی از خصلت ها و ویژگی های رفتاری انسان است و وقتی از رفتار سخن می گوییم باید بدانیم که هم شامل گفتار می شود و هم شامل کردار انسان ، امام علی علیه السلام می فرمایند : ادب بهترین خصلت و اخلاق است (1) از سوی دیگر ادب را با عقل و خرد انسان پیوند زده اند و در این باره امام علی علیه السلام می فرمایند : ادب چهره و صورت عقل است (2) به این معنا که اگر ادب را بخواهیم مشاهده نماییم ، چگونه قابل دیدن خواهد بود ؟ امام علیه السلام می فرمایند رفتارهایی که از روی خردمندی از انسان صادر می شود ، نشان از عقل انسان دارد که بدین صورت جلوه نموده است .
- امام علی علیه السلام ادب را مایه ی کمال (3) و رشد مادی و معنوی انسان می دانند ، و در مورد نیاز انسان به ادب و آداب می فرمایند ، همانگونه که زراعت به آب نیاز دارد ، انسان های خردمند هم به ادب نیازمند هستند (4) از این سخن نیز می توان استفاده نمود کسیکه ادب ندارد ، بهره ی او از خرد کم خواهد بود ، هر چند ممکن است خود را عاقل بپندارد ! ، یا در سخن دیگری می فرمایند : شما به کسب ادب نیازمندتر هستید تا بدست آوردن طلا ونقره (5) شاید در توضیح این سخن بتوان گفت برخی مردم شخصیت انسان را با پول و ثروت مقایسه می کنند ولی این ادب است که سازنده ی شخصیت انسان است .
--------------------
1-الادب أحسن سجیّة ( غرر الحکم ص 247)
2-الادب صورة العقل( همان ص 247)
3-الادب کمال الرّجل( همان ص 247)
4-انّ بذوى العقول من الحاجة الى الادب کما یظمأ الزّرع الى المطر( همان ص 52)
5-انّکم الى اکتساب الادب احوج منکم الى اکتساب الفضّة و الذّهب( همان ص 247)