81-آیا در زندگی فقط باید بر اساس خواست خود تصمیم گرفته و رفتار کنیم ؟
پاسخ :
- انسان موجودی دارای آزادی واختیار است ، و اگر بخواهد کاری را انجام می دهد و اگر نخواهد از انجام آن خودداری می کند ، هر چند انسان از دوران کودکی از محیط خود تاثیر پذیرفته و بر اساس آن فکر نموده و رفتار می کند ، ولی این به این معنا نیست که از خود اراده ای نداشته و فقط بر اساس رأی و نظر دیگران رفتار کند ، از اینجاست که انسان در طبیعت خود تمایل دارد استقلال داشته و خود تصمیم بگیرد و رفتار کند ، از این رو یکی از ویژگی های انسان ، حس استقلال خواهی اوست ، و اگر می بینیم برخی از انسان ها درتصمیم گیری ها و انتخاب های خویش از خود استقلال ندارند ، هر چند می تواند علل گوناگونی داشته باشد ، ولی بخشی از آن مربوط به شرایط تربیتی و فرهنگی و مراحلی که در آن ، رشد کرده اند مربوط می شود .
- شاید ما بارها شنیده ایم که به برخی از افراد خود رأی می گویند ، این دسته از افراد برای فکر و نظر دیگران ارزشی قائل نیستند وفقط رای و نظر خودشان برایشان مهم است ، و در نقطه مقابل شنیده ایم که به برخی از افراد دهن بین می گویند ، این گروه از افراد از خود اندیشه ای نداشته و صاحب رای و نظر نیستند و در مسائل خرد و کلان زندگی بر اساس سخن دیگران رفتار می کنند ، بین این دو گروه افرادی هستند که در نقطه تعادل قرار دارند ، یعنی خودشان قدرت تصمیم گیری و انتخاب دارند ولی برای مصون ماندن از اشتباه و ضرر و زیان ، در تمام مراحل زندگی از مشورت دیگران نیز بهره مند می شوند ، تا کمتر دچارخسارت های مختلف مادی و معنوی گردند ، لذا امام علی علیه السلام هیچ انسان عاقلی را بی نیاز از مشورت کردن نمی دانند (1)
-------------------------
1- لا یستغنى العاقل عن المشاورة (غرر الحکم ص 441)