73-رعایت اخلاق و ادب در رابطه ی اصحاب و اهل بیت امام حسین علیه السلام با ایشان چگونه بوده است ؟
پاسخ :
ادب مقوله ای رفتاری و فرهنگی است که مطابق هنجارهای یک جامعه در انسان شکل می گیرد ولی باید توجّه داشت ، ادب بخشی از تربیتی است که هر فرد آن را از والدین و محیط افراد خویش از دوران کودکی دریافت می کند و در وجود او نهادینه شده وشکل می گیرد ، بنابراین ممکن است برخی از والدین در انتقال این مقوله ی فرهنگی وتربیتی به فرزندان خویش کوتاهی نموده ، و از این رو نتوانند فرزندان دارای ادبی تربیت کنند ، امام صادق علیه السلام می فرمایند : بهترین چیزی که پدران برای فرزندان خویش به ارث می گذارند ؛ ادب است نه مال ، زیرا ادب ماندگار است ولی مال ناپایدار است (1) از این رو می بینیم ، آنچه در سیره ی تربیتی اهل بیت علیهم السلام است ، آموزش آداب به فرزندان و در ادامه به یاران خویش است ، یکی از جلوه های این ادب را در جریان عاشورا در رابطه ی بنی هاشم و اصحاب امام علیه السلام با ایشان مشاهده می کنیم ، مثلاً جناب حرّ با اینکه موجب محاصره و نگاه داشتن امام علیه السلام در کربلا بوده ، هم در خواست عفو و بخشش می کند و هم برای رفتن به میدان ادب نموده و از حضرت اجازه می گیرد (2) و یا اینکه حضرت ابو الفضل العباس علیه السلام با شجاعتی که داشته ، از پیش خود دست به عملیاتی نمی زده و برای جنگیدن با دشمن از امام خویش اجازه می گیرد (3) که همه ی اینها جلوه هایی از اخلاق و ادب در سیره ی اصحاب و اهل بیت امام حسین علیه السلام است .
------------------
1-قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ خَیْرَ مَا وَرَّثَ الْآبَاءُ لِأَبْنَائِهِمُ الْأَدَبُ لَا الْمَالُ فَإِنَّ الْمَالَ یَذْهَبُ وَ الْأَدَبَ یَبْقَى(الکافی ج 8 ص150)
2-بحار الانوار ج 44 ص 319
3-بحارالأنوار ج : 45 ص : 41