دعای حضرت مهدی علیه السلام (14)
در کتاب های دعا ، نیایشی کوتاه از حضرت مهدی علیه السلام نقل شده که دارای مضامین اخلاقی برای اصناف و گروه های مختلف است ، که در اینجا برای آشنایی با این دعا ، به اختصار ، توضیحاتی در مورد فرازهای آن ذکر شده است .
وَ عَلَى الْمُسْتَمِعِینَ بِالاِتِّبَاعِ وَ الْمَوْعِظَةِ
خدایا به کسانی که شنونده اند ، توفیق پیروی ( وپذیرش) پند و اندرز را عنایت فرما
پند پذیری
- در کنار عالمان و جویندگان علم که در فراز قبل از آنان سخن به میان آمد ، در این فراز از گروه سومی به نام «مستمعین» نام برده شده ، و آنان کسانی هستند که به بطور رسمی به دنبال تعلیم و تعلّم نیستند ولی می توانند در حد ظرفیت خود از آموزه های علمی بهره مند شوند ، آنان گرچه در زمینه های دیگر اجتماعی مشغول به کار و فعالیت می باشند ولی نیازمند تعالیمی برای اصلاح فکر ، اعتقاد و رفتارهای خود می باشند که می توانند از دو گروه سابق که از آنان نام برده شد کسب فیض نمایند ، علاوه بر اینکه می توان گفت «مستمع» بر هر شنونده ای اطلاق می شود ، خواه عالم باشد یا جوینده ی علم یا از گروه دیگری .
- با توجه به مضمون این فراز از دعا می توان دو گروه از شنونده را تصور کرد ؛ شنونده ای که فقط شنونده است و تاثیر چندانی از شنیدن مطالب مفید و آموزنده نمی برد و به قول معروف گوشش از این حرف ها پُر است ، و شنونده ای که به دنبال یاد گرفتن ، پذیرش و بکار بستن است ، که این نوع شنونده مقصود از این فراز از دعا می باشد ، این نوع از شنوندگان می تواند در مسیر پیشرفت و کمال قرار بگیرند ، اینان کسانی هستند که به دنبال تحوّل در زندگی ، باورها و اخلاق خویش هستند و چنین افرادی می توانند تغییرات مفیدی در زندگی و کار خود ایجاد نمایند .
- گر چه در این فراز از دعا از شنیدن سخن به میان آمده ولی موضوع محوری در این دعا ، پند پذیری و پیروی و بکار بستن است ، از این رو اگر انسان بیننده یا مطالعه کننده هم باشد ، انتظار می رود از دیدن و یا مطالعه کردن پند پذیرفته و آن را دنبال نماید ، از سوی دیگر بطور ضمنی می توان از این بخش از دعا ، اهمیت شنیدن موعظه و مطالب آموزنده را نیز استفاده نمود ، به تعبیر دیگر شایسته است انسان خود را در معرض سخنان پند آموز و تاثیر گذار قرار دهد ، تا از این مسائل فاصله نگرفته و دور نشود .
- در روایتی از پیامبر صلی الله علیه وآله وارد شده : یا عالم و دانشمند باش یا جوینده ی علم و یا شنونده ، یا دوستدار اهل علم و دانش ، مبادا قسم پنجمی باشی که هلاک خواهی شد (1) شاید بتوان گفت مقصود از این روایت این است که علم به ویژه علمی که سعادت دنیا و آخرت انسان را تأمین می کند ، مایه ی نجات و رستگاری انسان است ، لذا کسی که این علم را آموزش می دهد و کسی که این علم را فرا می گیرد وکسیکه با شنیدن ، بهره ای از این علم را می برد و یا حداقل از کسانی است که علم و عالم و متعلّم را دوست دارد امیدی به نجات و رستگاری آنها وجود دارد .
خلاصه : بخش از مطالب علمی و مفید چه از نظر مادی و چه از نظر معنوی از طریق گوش و شنیدنِ از عالمان ، به انسان منتقل می شود ، به چنین فردی مستمع (شنونده) گفته می شود در این فراز از دعا برای شنوندگان از خداوند توفیق پند پذیری و بکار بستن آن در خواست شده که موجب سعادت دنیا و آخرت آنان می شود .
پرسش : دوستدار اهل علم بودن چه فایده ای برای انسان دارد ؟
پاسخ : دوست داشتن ، عاملی درونی برای گرایش به هر چیزی است که محبوب انسان می باشد ، هنگامیکه انسان دوستدار علم یا عالم و اهل علم و دانش باشد زمینه ی تمایل به آنان را در انسان ایجاد نموده و از جهل و نادانی و همنشینی با نادانان فاصله خواهد گرفت و همین موضوع او را به کمال نزدیک خواهد نمود .
--------------------------
1-و قال (ص) :کن عالما أو متعلما أو مستمعا أو محبا لهم و لا تکن الخامس فتهلک فإن أهل العلم سادة و مصاحبتهم زیادة و مصافحتهم زیادة (إرشادالقلوب ج : 1 ص : 166)