45-آیا باید به کسی که اظهار دوستی و محبت نسبت به ما می کند ، اعتماد نمود ؟

پاسخ :

• به دلایل مختلف ، انسان در زندگی با افرادی روبرو می شود ، که نسبت به او اظهار علاقه و دوستی می کنند ، این مسئله در تمام موضوعات فردی و اجتماعی ، اخلاقی ، اقتصادی و ... مصداق دارد ، و از جمله ی این موارد بحث انتخاب شریک زندگی است ، در اینجا باید دید مقصود از اعتماد کردن به کسی ، چیست ؟ آیا مقصود از اعتماد کردن این است که انسان تمام مسائل خصوصی زندگی خود را با فردی در میان بگذارد ؟ آیا مقصود آن است ، که اختیار اموال و دارایی خود را به کسی بسپارد ؟ آیا منظور آن است ، که برای تصمیم گرفتن در کارهای شخصی خود ، از او اجازه بگیرد ؟ آیا مقصود آن است که آدرس منزل و محل کار خود را به او بدهد ؟ یا شماره حساب و اطلاعات حساب بانکی خود را در اختیار او قرار بدهد ؟

• بدیهی خواهد بود ، که انسان نباید این اطلاعات را در اختیار کسی که از قصد و نیت او آگاه نیست و هیچ ضرورت قانونی در میان نباشد و جزء اعضای خانواده ی او نباشد ، قرار دهد چون ممکن است ، از این اطلاعات بر علیه او سوء استفاده شود ، به خصوص کسانی که جوان هستند و هنوز تجربه ی اجتماعی قابل توجّه ای در مورد قصد و هدف افراد ندارند ، بنابر این اگر کسی به صورت غیر رسمی و خارج از رسم و عادت فرهنگی خانواده ، با هدف ازدواج به انسان اظهار دوستی می کند ، لازم است موضوع را با اعضای خانواده ی خود یا کسانی که مورد اعتماد انسان هستند ، در میان گذارد ، و موضوع را به صورت رسمی و بر اساس عرف و عادت دینی و فرهنگی جامعه ، به پیش ببرد ، تا از سوء استفاده و مشکلاتی که در این مسیر ممکن است پدید آید ، پیشگیری نماید .

  44-آیا می توان شخصیت و رفتار کسی را که قصد ازدواج با او را داریم ، تغییر دهیم ؟

پاسخ :

• برخی از افرادی که قصد ازدواج با کسی را دارند ، بعد از اینکه از اخلاق ناپسند او آگاه می شوند ، بر اثر شیفتگی و علاقه ای که به ازدواج با او دارند ، با خود می گویند : اشکال ندارد ، من با او ازدواج می کنم و پس از ازدواج تلاش می کنم ، اخلاق و رفتار ناپسند او را تغییر دهم ، اینگونه از افراد شاید از این موضوع اطلاعی ندارند ، که تغییر دادن دیگران به این آسانی که آنان فکر می کنند ، نمی باشد ، زیرا بعد از اینکه شخصیت کسی شکل گرفت و رفتار خاصی در وجودِ آنان نهادینه شد و به صورت عادت در آمد ، عوض کردن رفتار و یا طرز فکر آنان کار دشواری خواهد بود ، که همیشه با موفقیت روبرو نمی شود و در آینده باعث پشیمانی و بروز مشکل خواهد شد .

• بنابر این در این موضوع باید احساسات را کنار گذاشت و با نگاهی منطقی ، نوع اخلاق یا طرز فکر او را بررسی نمود و در نظر گرفت آیا اینگونه رفتار و یا طرز فکر ، یا اعتقاد ، با توجّه به شخصیتی که طرف مقابل دارد ، اصولاً قابل تغییر هست یا نه ؟ و اگر خود فرد نمی تواند به نتیجه ای در این باره  برسد ، بهتر است از کسانی که در این زمینه تخصص و تجربه دارند کمک بگیرد ، سپس دست به اقدام بزند .

   43-آیا فقیر یا ثروتمند بودن ، تا چه اندازه در شخصیت فردی که می خواهیم با او ازدواج نماییم ، دخالت دارد ؟

پاسخ :

• شخصیت به ویژگی های اخلاقی و رفتاری هر فرد اطلاق می شود ، که در طول زمان آن را کسب کرده است ، و شخصیت می تواند به دو قسمت مثبت و منفی تقسیم شود ، بدیهی خواهد بود که در شکل گیری شخصیت هر فرد ، تربیت خانوادگی ، طرز فکر و عادت هایی که به مرور زمان پیدا کرده و فرهنگی که در آن رشد کرده است ، تأثیر گذار است ، بنابر این کاملاً قابل تصور است که فردی در خانواده ای فقیری بزرگ شده باشد ولی از تربیت صحیحی برخوردار و در آینده نیز فردی تأثیر گذار و از شخصیتی مثبت بهره مند باشد و فرد دیگری در خانواده ای مرفّه ، بزرگ شده و تربیت نادرستی داشته باشد .

• از این رو سطح اقتصادی بالا  یا پایین به تنهایی نمی تواند معیاری برای ارزیابی شخصیت افراد قرار گیرد ، گرچه برخی از افرادِ سطحی نگر در جامعه ، شخصیت افراد را با میزان دارایی آنان می سنجند و خیلی به معیار های اخلاقی ، فکری و فرهنگی طرف مقابل نگاه نمی کنند ، بدیهی خواهد بود که چنین نگاهی می تواند در آینده مشکلاتی را در زندگی مشترک به وجود آورد .

  42-آیا تفاهم میان دو همسر به این معنا است که اختلاف سلیقه ای با یکدیگر نداشته باشند ؟

پاسخ :

• در ابتدا باید دانست که وقتی از تفاهم میان دو همسر سخن به میان می آید ، به معنای توافق صد در صد و کامل دو نفر در زندگی نیست ، بلکه به این معنا است که در مسائل اساسی و راهبردی زندگی که بنای خانواده و زندگی مشترک بر اساس آن بنا نهاده شده است ، یکسان می اندیشند، لذا ممکن است در مسائل جزئی که تأثیر زیادی در مسیر اصلی زندگی آنان ندارد ، با یکدیگر اختلاف نظر داشته باشند ولی تلاش می کنند این مسائل جزئی تبدیل به مسائل مهم آنان نشود و بنای زندگی مشترک آنان را تهدید نکند .

• بحث اختلاف سلیقه نیز در این راستا قابل تبیین است ، از این رو اگر در مسائل جزئی زندگی مانند علاقه به فلان غذا و رفتن به فلان محل برای مسافرت و علاقه به رنگ خاصی از لباس و چیز هایی از این قبیل با یکدیگر تفاوت داشته باشند و اینگونه مسائل تبدیل به مسائل مهم زندگی آنان نشده باشد و به ندرت پیش بیاید و بتوان از آنها در برخی موارد چشم پوشی نمود ، می توان گفت اینگونه موارد به تفاهم زندگی آنان ضرری وارد نخواهد نمود ولی اگر همین مسائل جزئی بسیار اتفاق بیفتد و روند عادی زندگی آنان را متزلزل کند ، در آن صورت به تفاهم آنان در زندگی آسیب وارد خواهد کرد .

  41-مقصود از انعطاف پذیری در زندگی مشترک ، چیست ؟

پاسخ :

• معنای لغوی انعطاف را ، آمادگی برای سازگاری با محیط، دیگران، یا دشواری‌ها (1) ذکر کرده اند ، بنابر این انعطاف پذیر به کسی گفته می شود که فردِ یک دنده و لجوج نیست و از روی بی منطقی بر حرفِ اشتباه خود اصرار نمی کند ، در عرف به افرادی که قدرت سازگاری با دیگران را ندارند و غالباً بر حرف خود اصرار می کنند ، می گویند : " مرغش یک پا دارد " ، کسیکه دارای چنین اخلاقی باشد ، دائماً در تعارض با دیگران به سر می برد و قدرت انطباق با محیط و دیگران را ندارد و همیشه بنای ناسازگاری با دیگران را دارد و فکر می کند همیشه حرف او درست است و دیگران را به خطا می بیند .

• و از آنجایی که زندگی مشترک بر اساس همفکری و مشورت با دیگران بنا نهاده شده است ، فردی که انعطاف پذیر نباشد هم بر خود و هم بر دیگران سخت می گیرد ، و فضای زندگی را از صمیمیت به سوی خود رأیی و زور گویی پیش می برد ، در این صورت بدیهی خواهد بود که فضایی صمیمی در این خانواده حاکم نخواهد بود و افراد به جای جمع گرایی به سمت فرد گرایی سوق پیدا می کنند ، و فاصله ی عاطفی در این خانواده بیشتر می شود و افراد از همگرایی به سوی واگرایی تمایل پیدا می کنند .

------------------

1- فرهنگ عمید

   40-آیا همسران از اخلاق یکدیگر تأثیر می پذیرند ؟

پاسخ :

• انسان از آغاز تولّد که پا در این جهان می گذارد در معرض تأثیر پذیری از محیط اطراف خود و همنوعان خویش است ، و نمی توان گفت هیچ انسانی تحت تأثیر دیگران قرار نمی گیرد ، دامنه ی این تأثیر پذیری تا آخر عمر انسان ادامه پیدا می کند ، ولی پس از اینکه شخصیت انسان شکل بگیرد و از یک ثباتی بر خوردار شود ، میزان این تأثیر کمتر خواهد شد و از سوی دیگر تأثیر گرفتن از دیگران در افراد مختلف از یک شدّت و ضعف بر خوردار است ، به این معنا که برخی از افراد به لحاظ روان شناختی بیشتر تأثیر می پذیرند و برخی از افراد کمتر.

• بنابراین تأثیر گرفتن از دیگران مخصوص همسران نیست بلکه تمام افرادِ جامعه در معرض این موضوع قرار می گیرند ، و اصولاً اگر این تأثیر پذیری و تأثیر گذاری نباشد ، هیچگاه هیچ آموزش و تربیتی شکل نمی گیرد ، البته هر چه سن انسان بالاتر رود و شخصیت انسان تثبیت گردد ، از میزان این مسئله کاسته خواهد شد ، لذا همسران جوان به علت اینکه قرار است یک عمر در زیر یک سقف با هم زندگی کنند در معرض تاثیر پذیری بیشتری از یکدیگر خواهند بود .

• و اصولاً اینکه گفته می شود با فردی ازدواج کنند که از لحاظ ایمان و اخلاق در سطح قابل قبولی باشد ، به علت این است که بتواند بر همسر خود تأثیر بهتری بگذارد ، و تجربه ی عملی از زندگی افراد مختلف نیز همین موضوع را تأیید می کند که طرز فکر ، اعتقادات و رفتار همسر بر همسر تأثیر می گذارد ، البته نباید از نظر دور داشت که این مسئله به صورت صد در صد نمی باشد و همیشه موارد استثنائی و جود دارد که همسران از یکدیگر تأثیر نمی پذیرند و هر کدام راه خود را می روند .

   39-آیا همسران لازم است اخلاق ناپسند یکدیگر را تحمّل کنند ؟

پاسخ :

• تحمّل معانی متعددی دارد از جمله : بردباری ، پایداری ، شکیبایی و صبر ، که تمام این موارد از مصادیق فضائل اخلاقی به شمار می آید ،  ولی همانطور که می دانیم صبرکردن و بردباری نسبت به شرایطی که هر فرد دارد ، متفاوت خواهد بود ، چه بسا فردی توانایی صبر زیادی را در زندگی داشته باشد و فرد دیگری چنین توانایی را نداشته باشد .

• از سوی دیگر وقتی از اخلاق ناپسند سخن می گوییم ، تفسیر و تعبیرِ افراد از آن متفاوت می باشد ، و اخلاق ناپسند طیف گسترده ای از اخلاق و روحیات ناپسندِ افراد از مراحل ضعیف و اندک ، تا مراحل شدید را شامل می گردد ، بنابر این ممکن است همسری ، تحمّل کوچکترین اخلاق بد همسر خود را نداشته باشد ولی فرد دیگری تحمّل اخلاق خیلی بد همسر خود را داشته باشد  ، لذا نمی توان افراد را با یکدیگر مقایسه نمود .

• علاوه بر اینکه اگر همسری ، از همان ابتدای شروع زندگی از اخلاق نا پسند همسر خویش آگاه شود لازم است ، به مشاور و افرادی که در این زمینه تخصص دارند مراجعه و به دنبال راه علاج این مسئله باشد ، و نباید زمان را از دست بدهد و بگذارد ، زمان زیادی از این موضوع بگذرد و  این موضوع تبدیل به یک بحران و مسئله پیچیده در زندگی شود ، که در آن صورت تصمیم گیری و اصلاح این رفتار با مشکل روبرو خواهد شد و لازم است هزینه های سنگینی را متحمّل گردید .

   38-چگونه ازدواج باعث افزایش روزی انسان می شود ؟

پاسخ :

• همانگونه که می دانیم خداوند روزی رسان به تمام مخلوقات خویش است ، از سوی دیگر بنابر فرمایش امام علی علیه السلام دو نوع روزی داریم ، یکی روزی هایی که انسان باید به دنبال آن برود ، و یکی روزی هایی که هر چند انسان به دنبال آن نرود ، آن روزی به دنبال انسان خواهد آمد (1) بنابر این انسان ها در طول زندگی خویش از هر دو روزی بهره مند خواهند شد .

• وقتی انسان ازدواج می کند برای زندگی خود نیاز به تلاش بیشتری دارد ، زیرا نسبت به قبل از ازدواج مسئولیت او بیشتر شده ، و نیازمند سعی و تلاش بیشتری برای کسب روزی خواهد بود ، بنابر این  داشتن همسر ، انگیزه او را برای تلاش و کسب روزی زیادتر خواهد نمود ، از این رو ، در سایه ی این تلاش روزی او افزایش پیدا می کند ، از سوی دیگر چون ازدواج یک امر خداپسندانه است ، خداوند به زندگی دو همسر خیر و برکت بیشتری را عطا می کند ، چون بدست آوردن روزی تنها در اسباب ظاهری و تلاش انسان خلاصه نمی شود .

• شاید در اینجا این سوال به ذهن برخی از افراد خطور کند که برخی از همسران از نظر اقتصادی در شرایط سختی هستند ، پس چرا وضعیت آنان با ازدواج تغییر پیدا نکرده است ؟! ، پاسخ آن است که خداوند بخشی از روزی انسان را بر اساس ، سعی و تلاش انسان به او اختصاص می دهد ، لذا کسی که ازدواج می کند زمینه ی جذب روزی برای او فراهم شده است ، امّا زمانی به نتیجه می رسد که تلاش کافی برای آن صورت پذیرد ، بنابراین اگر کسی فقط ازدواج کند و لی تلاشی نکند و انتظار داشته باشد ، روزی فراوانی به او برسد ، دچار اشتباه بزرگی شده است ، البته برخی از افرادی که خانواده تشکیل داده اند دارای مشکلاتی هستند که مانع از کسب روزیِ کافی برای زندگی خود هستند ، که در اینجا وظیفه جامعه است که به آنها کمک نمایند و مشکلات آنان را برطرف نمایند .

-------------------

1-رک : حکمت 379 نهج البلاغه ( صبحی صالح)

خداوندا ! من را اهل عبادت و بندگی خویش قرار بده

"و عبِّدْنی لک"

دعای مکارم الاخلاق

***

یادگاری چون صحیفه ، از امام ساجدین (ع)

هم دعا و هم نیایش ، از امام عابدین (ع)

از دعاهایی که بر دل ها نشست

با کلامش ، رام کرد ، دل های سخت

آنقدر سجده نموده او ، در نزد خدا

ساجدش گویند ، در ارض و سما

از فراوان سجده های او ، با اشک روان

گو ، تو بارانیست ، ابرهای آسمان

فضل او را ، کی توان گفتن ، با حرف و زبان

خالق او  ، باید شمارد ، فضل او را ، بیکران

او چو دیده ، مقتلِ باب و برادرهای خود

یاد آنها ، برده ، تاب و آسایش ، را ز خود

گریه می کرد ، او همیشه ، بر شهیدِ کربلا

آب را می دید ، یاد می کرد از شهیدِ نینوا

چون تمنّای شهادت ، را خدایش ، از او بدید

عاقبت از سوی خالق ، به مقصودش رسید

   37-زن و شوهر تا چه اندازه در موفقیت و پیشرفت یکدیگر ، تأثیر گذارند ؟

پاسخ :

• همه ی افراد جامعه می توانند در پیشرفت و رشد مادی و معنوی یکدیگر تأثیر گذار باشند ، و هر چه رابطه ی دو نفر نسبت به یکدیگر بیشتر و نزدیکتر باشد ، می تواند میزان تأثیر گذاری به همان نسبت افزایش یابد ، مثلاً دو دوست به علت رابطه ی عاطفی و صمیمی که میان آنها حاکم است ، و تأثیری که می توانند از یکدیگر بپذیرند ، می توانند مایه ی پیشرفت یکدیگر شوند .

• از سوی دیگر نباید پیشرفت را فقط در جنبه های مادی خلاصه نمود ، که غالباً تصور افراد از پیشرفت ، معطوف به جنبه های مادی و ظاهری آن است ، از این رو پیشرفت را می توان در تمام جنبه های فردی و اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی ، آموزشی و دینی تصور نمود ، که می تواند در قالب ایجاد انگیزه ، تشویق ، راهنمایی ، همفکری ، و برطرف کردن موانع مختلف صورت پذیرد .

• البته باید توجّه داشت کمک به پیشرفت دیگران نیازمند آگاهی ، آینده نگری ، تجربه ، مشورت و همیاری می باشد ، لذا کسانی که فاقد صفاتی که بر شمردیم باشند ، چه بسا بجای کمک به پیشرفت ، مانعی برای پیشرفت و در جا زدن طرف مقابل خود باشند ، علاوه باید به این نکته توجّه نمود که شرایط فردی که با او زندگی می کنیم ، نیازمند همفکری و یاری در چه جهت و موضوعی است ، تا بر اساس قابلیت ها و استعدادهای او ، زمینه ی رشد و پیشرفت او را فراهم کنیم ، مانند فرزند انسان که باید دید ، در چه زمینه ای می تواند پیشرفت کند ، تا به او ، در همان زمینه کمک نماییم ، و این مسئله در روابط بین دو همسر نیز کاملاً جاری خواهد بود .