همگام با قرآن
مفهوم آیه الکرسی(13)
...وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ لا یَؤُدُهُ حِفْظُهُما وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظیمُ
(بقره/255)
تخت خداوند آسمان و زمین را فرا گرفته و نگهداری آندو برای خداوند گران و سنگین نمی باشد و او بلند مرتبه و یزرگ است
کرسی الهی
- واژه "کرسی" به معنای تخت است و در اینجا مقصود تختِ فرمانروایی ، سلطنت و حکومت الهی است که تمام آسمان زمین( مجموعه هستی) را فرا گرفته است ، بنا براین جایی نیست که از حوزه ی فرمانروایی و سُلطه ی خداوند خارج باشد و خداوند در آنجا نفوذ و قدرتی نداشته باشد ، لذا کسی نمی تواند از دایره ی حکومت خداوند بیرون رود و فرار کند ، همانگونه که برای خداوند شریکی تصوّر نمی شود که با خداوند درفرمانروایی شرکت داشته باشد ، بلکه همه مخلوق خداوند بوده و تحت سلطه و اراده ی خداوند قرار دارند و در مجموعه ی هستی فقط یک قدرت و یک اراده و مشیّت وجود دارد و دیگران هرکس و هرچه باشند ، اگر قدرت ویا اراده ای هم داشته باشند ، آن را از خداوند داشته و قدرت و اراده ی آنان در محدوده ای است که خداوند برای آنان تعیین نموده و اگر روزی صلاح ببیند آن قدرت و اراده را از آنان سلب می نماید .
- از طرفی آسمان و زمین با تمام بزرگی و عظمتی که دارند تحت قدرت الهی قرار داشته و خداوند آن دو را با نظم خاصی تدبیر و اداره می کند و مسخّر اراده ی خداوند بوده و خداوند آندو را محافظت و نگهداری می کند و این نگهداری برای او سنگین و گران نمی باشد ، برخی از مفسّرین ، کرسی را به معنای علم الهی دانسته که همه چیز را فرا گرفته و چیزی نیست که از دایره ی علم الهی خارج باشد و خداوند نسبت به آن علم نداشته باشد ، لذا از درون و برون انسان ها و نیّات واعمال آنان آگاه و با خبر می باشد ، و خداوند هم علیّ و بلند مرتبه است و برتر از آن است که شبیه و نظیری داشته باشد و هم عظیم و با عظمت است و هر چیزی در برابر او کوچک وحقیر می باشد .(1)
پرسش : آیا نگهداری آسمان و زمین برای خداوند گران وسنگین است ؟
پاسخ : مفاهیمی چون سنگینی، سختی و دشواری و یا خستگی ، همه از اوصافی است که نشانه ی ضعف ، نقص و ناتوانی است و در مورد خداوند معنا ندشته و بکار برده نمی شود ، چون اینگونه صفات در مورد مخلوقاتی معنا پیدا می کند که در معرض تغییر و تبدیل ، ضعف و سستی قرار می گیرند نه در مورد خداوندی که آفریننده موجودات است و قدرت آن فوق تمام قدرت ها می باشد .
----------------------
1-الأصفى فی تفسیرالقرآن، ج1، ص: 121