همگام با قرآن
مفهوم آیه الکرسی(11)
...مَنْ ذَا الَّذی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ...
(بقره /255)
کیست که نزد خداوند ( از دیگران) شفاعت نماید جز به اجازه او
اجازه شفاعت
- شفاعت از اصول مورد تاکید و تصریح آیات قرآن و احادیث اسلامی می باشد ، و تمام مذاهب و فرقه های اسلامی به اعتبار اینکه شفاعت از اصول مسلّم و قطعی می باشد آن را مورد پذیرش قرار داده اند وحقیقت شفاعت آن است که : اولیاء صالح خداوند به علت مقام ومنزلت وقُربی که نزد خداوند متعال دارند از خداوند با رعایت شرایط خاصی در خواست می کنند که ازگناه ِگناهکاران و تقصیر و کوتاهی آنان گذشت نماید . (1) و هنگامیکه خداوند به کسی اجازه شفاعت دهد ، پس از آن ، مانعی عقلی و شرعی برای شفاعت نخواهد بود . (2) به همین جهت است که در روایتی از امام صادق علیه السلام است که فرمودند : ما همان شفاعت کنندگان هستیم ( یعنی خداوند اجازه شفاعت به ما داده است ) (3)
- از این رو برخی از صاحب نظران این نوع شفاعت را شفاعت مغفرت نامیده اند که نوعی واسطه شدن در بخشش گناهان است (4) و این نوع شفاعت در حقیقت رحمتی از جانب خداوند است که شامل بنده می شود ، بنابراین اگر کسی مشمول شفاعت نشده باشد در حقیقت قابلیت خود را از دست داده وگر نه رحمت خداوند نا محدود است و همانگونه که اعتقاد به آمرزش خداوند موجب جرأت بر گناه از سوی بنده نمی شود و تنها ایجاد امید میکند ، اعتقاد به شفاعت هم موجب تشویق به گناه نیست ، البته باید دانست که زمانی آمرزش الهی و شفاعت ، مشمول کسی خواهد شد که خداوند بخواهد و راضی باشد و در اثر این اعتقاد است که دل ها از یأس و نا امیدی نجات پیدا نموده و انسان همواره بین بیم و امید خواهد بود . (5)
- شفاعت یک امر بدون شرط یا قید نمی باشد ، بلکه در روایات شروطی را برای شفاعت ذکر کرده اند ، که از جمله ی آنها : شرک نیاوردن به خداوند ، گواهی دادن به وحدانیت خداوند از روی اخلاص ، پرهیز از خیانت و فریب دادن ، دشمنی نداشتن با اهل بیت علیهم السلام ، سبک نشمردن نماز ، انکار نکردن شفاعت پیامبر صلی الله علیه وآله می باشد . (6)
پرسش : آیا اعتقاد به شفاعت باعث جرأت بر گناه می شود ؟
پاسخ : اعتقاد به شفاعت در حقیقت ، اعتقاد به رحمت خداوند است ، و رحمت خداوند هر چند نا محدود است ولی تنها کسانی مشمول آن خواهند شد که قابلیت دریافت آن را داشته باشند ، از این رو شفاعت ، امید به رحمت خداوند را در دل انسان زنده نگاه می دارد ، نه اینکه انسان را به سوی گناه سوق دهد .
------------------------
1-الوهابیة بین المبانی الفکریة و النتائج العملیة، ص: 349
2-تفسیر القرآن الکریم (الخمینی)، ج4، ص: 374
3-تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، ج2، ص: 400
4-مجموعه آثاراستادشهیدمطهرى، ج1، ص: 254
5-رک : مجموعه آثاراستادشهیدمطهرى ج1 ص: 264
6-الإلهیات على هدى الکتاب و السنة و العقل ج4 ص: 347