همگام با قرآن
مفهوم آیه الکرسی(1)
اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ ...
(بقره 255)
خداوند که هیچ معبودی به جز او نیست ، زنده و پاینده است
اهمیت توحید
- یکی از مهمترین موضوعاتی که در قرآن به آن پرداخته شده است ، مسئله توحید است ، و یکی از شعارهایِ اصیل و توحیدی در اسلام با عبارت : " لا اله الّا الله " تحقّق می یابد ، این عبارت از یک نفی واثبات تشکیل شده ، نفی هر معبودی (لا اِلهَ) بجز یک معبود به نام الله که آن را اثبات می کند (الّا الله) و آن معبود ، خداوند یکتا ، بی همتا و بی نظیر می باشد که فقط او شایسته عبادت وبندگی است ، لذا پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله ، اولین شعاری را که در دعوت مردم به اسلام مطرح می نمود ، همین شعارِ توحید بود و خطاب به مردم می فرمود : "ای مردم بگویید هیچ معبودی به جز الله نیست ، تا رستگار شوید" (1)
- قرآن کریم آنقدر برای مسئله ی توحید اهمیت قائل است که می فرماید : به فرض ، اگر پیامبراسلام صلی الله علیه وآله شرک ورزد ، عملش تباه و نابود شود واز زیانکاران خواهد بود (2) ، با اینکه می دانیم که پیامبر صلی الله علیه وآله معصوم است و اهل شرک و بت پرستی نخواهد بود ، و قرآن کریم فرض دیگری را مطرح می کند که اگر در آسمان وزمین و در مجموعه ی هستی خدایان دیگری جز خدای یکتا وجود داشت ، آسمان وزمین تباه ، فاسد و خراب می شد (3) ، پس اکنون که در کمال نظم وتدبیر می باشد ، دلیل بر آن خواهد بود که آفریننده و تدبیر کننده آن خداوندی یکتا ، بیش نیست .
- و به علّت اهمیت موضوع ِتوحید است که توصیه به تلاوت سوره ی " قل هو الله احد " در حال ِنماز و غیر نماز شده است ، امام صادق علیه السلام می فرماید : کسیکه در یک روز پنج نوبت نماز بخواند و در هیچیک " قل هو الله احد " را نخواند ، به او گفته خواهد شد : ای بنده ی خدا ! از نماز گزارانِ (واقعی) نخواهی بود (4) ، و امام صادق علیه السلام می فرماید : کسیکه به خداوند و روز آخرت ایمان دارد ، نباید پس از نماز ، تلاوتِ " قل هو الله احد " را ترک کند ، و هر کس آن را قرائت نماید ، خیر دنیا و آخرت برای او فراهم شده ، و خودش و والدینش آمرزیده شوند (5) و نیز حضرت فرمودند : کسیکه در هنگام خواب ، یازده مرتبه " قل هو الله احد " را بخواند خداوند او و همسایگان (خانه های اطراف ) او را حفظ نماید . (6) ، همانگونه که گفته شد برای اینکه توحید در روح و فکر انسان سایه بیفکند ، با سفارش به خواندن سوره ی " قل هو الله احد " که یکتایی خداوند ، وبی نیازی او از فرزند و بی همتایی او را مطرح می کند ، خواسته شده تا انسان از مسیر توحید منحرف نشود و همیشه پیرو این اعتقاد باشد .
پرسش : مقصود از اینکه " لا اله الا الله " از یک نفی واثبات تشکیل شده چیست ؟
پاسخ : مقصود آنست که در این عبارت ، از سویی وجود ِهر معبودی غیر از خداوند را با گفتن : "لا" نفی نموده و از سوی دیگر با گفتن : "الّا الله" عبادت و بندگی را برای خداوند یکتا ، ثابت می دانیم
--------------------------
1-انساب الاشراف ج 11 ص 119
2-زمر/65
3-انبیاء/22
4-تفسیر نور الثقلین ج5 ص 669
5- تفسیر نور الثقلین ج5 ص 700
6- تفسیر نور الثقلین ج5 ص 701